Utrudnia pracę, nie pozwala zasnąć, powoduje, że człowieka drażni wszystko i wszyscy. Ból głowy. Chyba każdy go doświadczył. Przyczyn bólów głowy jest wiele: czasami towarzyszą zwykłemu przeziębieniu, ale mogą też sygnalizować poważne zaburzenia naczyniowe, bywa że są następstwem urazów głowy, zmian pogody, przemęczenia, stresu, albo „buntu” żołądka na niektóre napoje i potrawy. Z głodu czy odwodnienia też może rozboleć głowa. U kobiet bóle często towarzyszą miesiączkom.

 

Jeśli ból głowy jest tzw. samoistny, czyli nie jest chorobą sam w sobie i nie jest objawem jakiegoś schorzenia, wystarczy go zwalczyć przeciwbólowymi tabletkami.

Poważniejszym problemem są bóle wywołane przez jakąś chorobę, bóle objawowe, tzw. wtórne. Aby je eliminować, trzeba koniecznie zwrócić się do lekarza.

 

Dopada wszystkich

Ból głowy nie wybiera: dopada starszych i młodszych, czasami nęka nawet małe dzieci. Jest jedną z najczęstszych przyczyn wizyt u lekarza, a i tak prawie połowa osób cierpiących na bóle głowy nigdy nie była diagnozowana i leczona z tego powodu.

 

Ból bólowi nierówny

Międzynarodowe Towarzystwo Bólu Głowy opracowało klasyfikację bólów obejmującą ponad 80 postaci bólów głowy.

Wśród SAMOISTNYCH bólów głowy znajduje się, często mylona z „normalnymi” bólami,

 

Migrena

 Ataki migreny mogą zdarzać się od kilku razy w roku do dwóch razy w miesiącu. Jeśli występują częściej, prawdopodobnie nie są to migreny, tylko bóle głowy innego typu. Migreny trwają zwykle od kilku godzin do nawet dwóch–trzech dni. Oprócz bólu głowy, często jednostronnego, o charakterze pulsującym, pojawiają się niekiedy nudności, problemy z widzeniem i prawie zawsze ogólne rozbicie i złe samopoczucie.

Głównym objawem migreny jest ból głowy, często jednostronny, o charakterze pulsującym z towarzyszącymi nudnościami, światłowstrętem, nadwrażliwością na dźwięki i zapachy. Blisko 25% kobiet i 9% mężczyzn doświadcza migreny.

Reklama

 

Napięciowy ból głowy

 Odczuwany w okolicy karku i potylicy albo w okolicy ciemieniowej i czoła, może trwać od pół godziny do nawet kilku dni. Ma charakter tępy, rozlany i nie pulsuje. Nasila się np. przy pochylaniu czy kaszlu.

Czasami tego typu bóle odczuwane są jako obręcz zaciskająca się wokół głowy, sztywnienie karku i szyi. Chorzy mają wrażenie, że boli ich skóra głowy, a nawet włosy. Bóle napięciowe miewają różną długość trwania, ale zdarzają się też przypadki bólów chronicznych, które ciągną się tygodniami, miesiącami, a nawet latami.

Ten rodzaj bólu najczęściej jest odpowiedzią na stany niepokoju lub napięcia wewnętrznego, brak snu, wypalenie dużej ilości papierosów, alkohol, miesiączkę, zmiany atmosferyczne.

 

Klastrowy ból głowy  (albo ból głowy Hortona)

Trwa od kwadransa do 3 godzin i występuje jednostronnie. Napady występują w wiązkach, tzw. klasterach – od ang. cluster – wiązka, gromada. Zaczynają się w okolicy oka, rozchodzą – zdarza się – na całą twarz, a potem szybko narastają. Często objawami im towarzyszącymi są zatkany nos i łzawienie oczu. Przy tym bólu nie występują nudności i wymioty. Takie bóle powtarzają się kilka razy w ciągu dnia lub nocy, przez kilka tygodni lub nawet miesięcy. Pojawiają się najczęściej na wiosnę lub jesienią i mogą powtarzać się latami, jednak po jakimś czasie znikają. Częściej niż kobiety cierpią na ten rodzaj bólu panowie, zwłaszcza między 20. a 40. rokiem życia.

 

BÓLE GŁOWY OBJAWOWE

Jak sama nazwa wskazuje, są objawem jakiegoś schorzenia. Wśród nich są np.: 

  • bóle głowy pourazowe, występujące po urazie głowy (np. po uderzeniu lub zranieniu). Najczęściej są następstwem zaburzeń w krążeniu mózgowym oraz na powierzchni czaszki. Z reguły jest to ból ostry, nasilający się pod wpływem kaszlu, kichania lub po wysiłku fizycznym.
  • bóle związane z chorobami naczyniowymi, m.in. nadciśnieniem tętniczym. Odczuwamy je w potylicy – najczęściej w godzinach rannych. Ból występuje również przy gwałtownym wzroście ciśnienia krwi, niekiedy zapowiadając groźne powikłania.

Uporczywy, jednostronny, pulsujący ból głowy w okolicy skroniowej, z tkliwością owłosionej skóry głowy może być skutkiem zapalenia tętnicy skroniowej. Mogą mu towarzyszyć: gorączka, złe samopoczucie, zaburzenia widzenia, a nawet ślepota. Takie bóle najczęściej występują po 50. roku życia.

 

Bóle głowy związane z chorobami mózgu

Guz mózgu rozrastając się, uciska otaczające zdrowe tkanki mózgowia i powoduje wzrost ciśnienia śródczaszkowego, co skutkuje gwałtownym, silnym bólem głowy, często z wymiotami, zwolnieniem tętna, okresowym bezdechem, drgawkami i może doprowadzić w ciągu kilku godzin do utraty przytomności albo do śpiączki. Taki stan wymaga natychmiastowej hospitalizacji. Objawy guza mózgu są uzależnione od jego lokalizacji w mózgu i od jego wielkości.

 

Bóle głowy związane z działaniem substancji chemicznych lub ich odstawieniem

Nawracający ból głowy lub lęk przed jego wystąpieniem staje się przyczyną przyjmowania coraz większych dawek leków, co wywołuje efekt „błędnego koła” czyli pojawienie się codziennych obustronnych bólów głowy o zmiennym natężeniu, zlokalizowanych zwykle w okolicy czołowej i potylicznej. Bóle te trwają zazwyczaj cały dzień. Na krótko ustępują po zażyciu leków przeciwbólowych, po czym znów się wzmagają.

Bóle głowy mogą być również objawem ostrego albo przewlekłego zatrucia organizmu substancjami chemicznymi np. tlenkiem węgla, benzenem, nitrobenzenem (farby, lakiery), alkoholem, nikotyną.

 

Bóle głowy związane z zakażeniami

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych objawia się gorączką, sztywnością karku, bólami głowy, wymiotami i zaburzeniami świadomości. Każdy chory z podejrzeniem tej choroby powinien być hospitalizowany w celu ustalenia rozpoznania i leczenia.

 

Bóle głowy związane z uszkodzeniami nerwów

  • Nerwobóle twarzy i głowy to napadowe bóle pni i rozgałęzień nerwów twarzy, pokrywy czaszki, ucha lub jamy nosowo-gardłowej. Najczęściej występuje nerwoból nerwu trójdzielnego, który przeważnie dotyka osoby starsze. Są to najczęściej kilkusekundowe, napadowe, niezwykle silne bóle, obejmujące okolicę szczęki górnej lub rzadziej okolice żuchwy albo oczodołu. Napad bólu może być wywołany przez dotyk przy myciu, goleniu, przez otwarcie ust w czasie jedzenia lub występować samoistnie.
  • Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych najczęściej zaczyna się od silnego bólu głowy i sztywności karku. Dodatkowe objawy to wysoka gorączka, dreszcze, nudności i wymioty.
  • Reumatyczne bóle głowy, to bóle spowodowane zmianami zwyrodnieniowymi w obrębie kręgosłupa szyjnego. Towarzyszą im także bóle karku oraz zawroty głowy. Niekiedy chorzy określają taki ból jako ból promieniujący do potylicy. Zaczyna się zwykle po wykonaniu czynności związanych z odchyleniem głowy ku tyłowi, do góry i na boki.

 

Przyczyną bólów głowy mogą być

  • choroby oczu – np. zapalenie rogówki, tęczówki, ciała rzęskowego, jaskra, a także zmęczenie oczu na skutek nieużywania okularów przy istniejącej wadzie wzroku lub zbyt długa praca przy komputerze. Odczuwa się wówczas bóle głowy w okolicy czołowej.
  • Zapalenie zatok także bywa przyczyną tępych, nasilających się przy pochylaniu, bólów w okolicy czołowej lub nosa. Bóle te z reguły pojawiają się rano i ustępują po południu. Może im towarzyszyć gorączka oraz wydzielina z nosa.

 

Niektórzy, na szczęście, nie wiedzą, jak silny i dezorganizujący zwykłe życie może być ból głowy. Ci, którzy go poznali, zdają sobie sprawę, że przybierać on może różne formy.

 

Aleksandra Orłowska

*  *  *

 

Bóle głowy to aż 25 proc. porad lekarskich udzielanych kobietom w wieku 25–44 lat. U 90 proc. kobiet występują bóle napięciowe oraz migrenowe. Na występowanie tej tak częstej dolegliwości ma wpływ wiele czynników, w tym m.in. uwarunkowania genetyczne.

 

Tylko lekarz

Przewlekłego, długo trwającego bólu głowy nie wolno leczyć samemu. Obecnie istnieją specjalne poradnie zajmujące się tym zagadnieniem. Tylko poznanie prawdziwej przyczyny choroby pozwala na jej skuteczne leczenie.

 

Prawie wszyscy

Około 70–80 procent dorosłych skarży się co najmniej raz w roku na bóle głowy, a około 1/3 kobiet i 1/5 mężczyzn cierpi z powodu nawracających bólów głowy.

 

Wykreślić z menu

Na pierwszych miejscach listy potraw i napojów uznawanych za prawdopodobnych sprawców bólów głowy znajduje się: żółty ser oraz sery pleśniowe, kiełbasy, czekolada, orzechy oraz kawa, którą wiele osób pije właśnie po to, by przezwyciężyć ból głowy. Ponieważ jednak dla każdego z nas co innego może być czynnikiem wywołującym ból głowy, trzeba się o tym niestety przekonać na własnej skórze.

Cierpiący na silne bóle głowy powinni unikać także wielu innych rodzajów żywności, takich jak napoje i produkty słodzone słodzikami, produkty zawierające konserwanty, wędliny, marynaty, warzywa i owoce w occie oraz kiszona kapusta, majonez, keczup czy musztarda w dużych ilościach, jak również czarna herbata i alkohol.

 

Kiedy do neurologa?

Dokładną diagnostykę neurologiczną należy przeprowadzić w przypadku:

  • ostrego bólu głowy występującego po raz pierwszy w życiu,
  • narastającego bólu głowy,
  • bólu głowy związanego w z wysiłkiem fizycznym, kaszlem, zmianą pozycji ciała,
  • bólu głowy, któremu towarzyszą zaburzenia świadomości, zaburzenia pamięci lub występowanie objawów neurologicznych (np. napady padaczkowe, niedowłady, zaburzenia czucia),
  • nawracających bólów głowy u dzieci.