Chemioterapia to rodzaj leczenia chorób nowotworowych za pomocą środków chemicznych, zwanych cytostatykami. Mają one zatrzymać wzrost komórek rakowych. Jest dużo farmaceutyków o tym działaniu. Każdy z nich atakuje komórki nowotworowe w inny sposób. Dla zwiększenia efektywności leczenia najczęściej podaje się kombinację kilku leków. Chemioterapii poddawana jest ponad połowa ludzi chorych na nowotwory. Może być ona stosowana jako samodzielna metoda lub w połączeniu z radioterapią i chirurgią.

 

 

Formy przyjmowania

Leki cytostatyczne zwalczające komórki rakowe można przyjmować:

  • doustnie (jako tabletki, kapsułki lub płyn, które należy połykać zgodnie z zaleceniem lekarza),
  • podskórnie (jako zastrzyki),
  • dożylnie (jako zastrzyki, kroplówki, wlewy),
  • bezpośrednio do jam ciała, na przykład do jamy brzusznej, do jamy opłucnej, do pęcherza moczowego lub do kanału rdzenia kręgowego.
Reklama

 

Działanie

Chemioterapia niszczy komórki nowotworowe, ale ma także ujemny wpływ na zdrowe komórki organizmu. Może więc wywołać wiele działań niepożądanych. Należą do nich:

  • niski poziom białych krwinek we krwi (tak zwana neutropenia),
  • niski poziom czerwonych krwinek we krwi (tak zwana niedokrwistość lub anemia),
  • niski poziom płytek krwi (tak zwana trombocytopenia),
  • nudności,
  • wymioty,
  • wypadanie włosów, zębów,
  • przemęczenie.

 

Rodzaje chemioterapii

Chemioterapia może być:

  • radykalna – ma na celu całkowite zlikwidowanie komórek nowotworowych,
  • wstępna – stosowana przed zabiegiem operacyjnym w celu zmniejszenia masy guza i ograniczenia jego regionalnego zaawansowania,
  • uzupełniająca – stosowana po radykalnym zabiegu operacyjnym, zapobiega powstaniu mikroprzerzutów,
  • paliatywna – stosowana u chorych z zaawansowaną chorobą nowotworową w celu zmniejszenia dolegliwości, spowolnienia postępu choroby i poprawy jakości życia,
  • regionalna – miejscowe stosowanie cytostatyków,
  • cytotoksyczna – działa toksycznie na komórki nowotworowe,
  • antyangiogeniczna – działa toksycznie na sieć naczyń krwionośnych nowotworu,
  • metronomiczna – podawana w małych dawkach w krótkich odstępach czasu,
  • skojarzona – stosowana łącznie z radioterapią.

 

Czas kuracji

W zależności od rodzaju choroby, lekarz może zalecić jeden lek lub kilka jednocześnie (chemioterapia złożona). Wszystkie podawane są w ośrodkach specjalizujących się w leczeniu chorób nowotworowych pod okiem odpowiednio wyszkolonych lekarzy.

Trwanie kuracji zależy od rodzaju choroby. Czasami wystarczy jeden dzień, czasami kilka kolejnych dni. Zazwyczaj kuracja jest powtarzana co kilka tygodni, z przerwą na odpoczynek.

 

Badania kontrolne

Od momentu rozpoczęcia leczenia przy każdej wizycie w szpitalu pobierana jest próbka krwi do badań. Sprawdza się skład krwi (liczbę czerwonych i białych krwinek oraz płytek krwi) pod względem zgodności z normami laboratoryjnymi. Chemioterapia bowiem niekorzystnie oddziałuje na szpik kostny, co przejawia się spadkiem liczby tych krwinek. Czasami, kiedy wyniki badań krwi odbiegają od normy, kolejny cykl leczenia zostaje przesunięty o kilka dni lub lekarz zapisuje leki pobudzające przyrost białych krwinek. Zdarza się, że lekarz zleca jeszcze inne, dodatkowe badania.

 

Kiedy do domu

W zależności od zastosowanej metody leczenia, pacjent może wrócić do domu w tym samym dniu lub zostać w szpitalu przez kilka dni.

 

Obniżenie odporności

Większość leków stosowanych w chemioterapii obniża odporność organizmu. Zdarza się, że łagodne infekcje przekształcają się w poważniejsze stany chorobowe, wymagające pobytu w szpitalu. W przypadku wystąpienia kaszlu, bólu gardła, dreszczy czy stanu podgorączkowego (powyżej 37,5°C) należy się skontaktować z lekarzem.