Jeden z lekarzy w XVII w. takie oto dawał zalecenia: Ponieważ szlachetne wody cieplickie mają własności rozgrzewania zimnych natur, a rodzaj białogłowski z istoty jest zimny, jako też większość chorób niewieścich ma zimny charakter – przeto cieplickie wody są dla niewiast wielce skuteczne a pomocne.

Podawał też wskazówki, czego białogłowy przebywające na kuracji czynić nie powinny: Łatki przypinać, rogi przyprawiać, plotkować – jest głupstwem wielkim, a grzechem ciężkim.

 

Uzdrowisko cieplickie położone jest na wysokości 350 m n.p.m. w południowej części Kotliny Jeleniogórskiej, pośrodku rozległego, płaskiego obniżenia u stóp Karkonoszy, w widłach rzeki Kamiennej i Wrzosówki. To prawdopodobnie najstarsze polskie uzdrowisko. Od 1976 r. miejscowość administracyjnie przyłączona jest do Jeleniej Góry.

Początki Cieplic datuje się na 1175 r. Miejscowe podanie przypisuje odkrycie źródeł cieplickich księciu śląskiemu Bolesławowi Wysokiemu, który zapuścił się w te strony w pogoni za zranionym jeleniem i natrafił na bijące tu gorące wody. Powstanie i rozwój uzdrowiska od początku wiąże się z ciepłymi źródłami. Miejscowość wzięła od nich nazwę zarówno w języku niemieckim – Bad Warmbrunn (Villa Warmbrona 1288 r.), łacińskim – Callidus Fons (1281 r.), jak i polskim – Cheplewode (1318 r.). Jako pierwsi do celów leczniczych zaczęli wykorzystywać źródła joannici ze Strzegomia, sprowadzeni do Cieplic przez Bernarda z Lwówka. To oni wybudowali pierwszy dom zdrojowy i gospodę. Od połowy XIV w. właścicielem Cieplic była rodzina Schaffgotsch, która władała nimi przez kilka kolejnych stuleci. Sprowadzeni tu cystersi z Krzeszowa przez ponad 400 lat opiekowali się chorymi, rozbudowywali i rozwijali uzdrowisko.

 

Sława Ciepłowodów

(tak również nazywano Cieplice) ciągle rosła, a wraz z nią – liczba przybywających tu kuracjuszy. Lista znanych polskich osobistości odwiedzających kurort jest długa. Wymienić wypada hetmana Stanisława Koniecpolskiego, Stanisława Radziwiłła, Kazimierza Opalińskiego, prymasa Polski Michała Radziejowskiego, Hugona Kołłątaja, Wincentego Pola i Rozalię Saulson (autorkę polskiego przewodnika po Cieplicach i okolicy).

Najznamienitszym jednak gościem była Marysieńka Sobieska. Jej wizytę tak wspomina zdrojowy kronikarz: Szczególna świetność spadła na Cieplice. Latem 1687 roku królowa Polski, żona zwycięzcy Turków, Jana Sobieskiego, przyjechała tu dla kuracji ze stoma powozami i tysiąc pięćset osób liczącym dworem. Umieściła się w zamku hrabiny Schaffgotsch, reszta dworu zakwaterowała się tu i ówdzie, wiele koni oddano na wsie.

Centrum uzdrowiska stanowi plac Piastowski, którego ozdobą jest późnobarokowy pałac, dawna siedziba rodziny Schaffgotsch, właścicieli Cieplic. To najokazalszy budynek zdroju.

Po drugiej stronie placu znajduje się jeden z najpiękniejszych przykładów protestanckiego baroku na Śląsku, ewangelicko-augsburski kościół Zbawiciela. Najcenniejszą budowlą sakralną zdroju jest kościół św. Jana Chrzciciela, stanowiący część dawnego kompleksu klasztornego cystersów. Częścią tego kompleksu jest również tzw. Długi Dom, wzniesiony pod koniec XVII w. przez cystersów jako dom gościnny (obecnie siedziba dyrekcji uzdrowiska). Naprzeciw Długiego Domu znajduje się pijalnia wód. Obecnie w cieplickim zdroju eksploatuje się osiem źródeł. Są wśród nich m.in.: Marysieńka i Sobieski.

Za Pałacem Schaffgotsch rozciąga się Park Zdrojowy. Przy głównej alei parku znajduje się Galeria i Teatr Zdrojowy.

Idąc w głąb Parku Zdrojowego, dochodzi się do Muzeum Przyrodniczego w Parku Norweskim, a jeszcze dalej na południowym krańcu parku, przy zaporze wodnej, można obejrzeć jedną z najpiękniejszych panoram Karkonoszy, Gór Izerskich i Rudaw Janowskich.

 

Tu się leczy:

• choroby układu moczowo-nerkowego

• choroby układu ruchu: reumatyczne i ortopedyczno-urazowe

• choroby oczu

• choroby układu oddechowego (dzieci)

 

Zabiegi sanatoryjne:

• HYDROTERAPEUTYCZNE (kąpiele termalne: wannowe i basenowe, kwasowęglowe, masaże podwodne, masaże wirowe, bicze szkockie, kąpiele perełkowe, hydroterapia oczu i jamy ustnej)

• BOROWINOWE (okłady pełne i częściowe, fasony, tampony, kąpiele, wlewy doodbytnicze)

• ELEKTROLECZNICZE (jonoforeza, interdyn, diadynamik, galwanizacja)

• ŚWIATŁOLECZNICZE (laseroterapia, lampy sollux, Bio-V)

• MAGNETOTERAPIA (magnetotron)

• FONOTERAPIA (ultradźwięki)

• INHALACJE (ogólne, Boulinga, ultradźwiękowe)

• KRIOTERAPIA (komorowa i okłady workami żelowymi)

• KINEZYTERAPIA (gimnastyka indywidualna, zbiorowa)

• MECHANOTERAPIA (masaż suchy klasyczny i segmentarny, terapia manualna, aquavibron)

•OKŁADY PARAFINOWE

 

Najciekawsze zabiegi:

Kąpiel mineralno-termalna z gimnastyką w basenie. Specyfiką cieplickiego uzdrowiska jest fakt, że do wszystkich zabiegów związanych z wodą wykorzystuje się wyłącznie wody leczniczo-termalne, co zdecydowanie podwyższa skuteczność kuracji. Kąpiel w wodach mineralnych połączona jest z rehabilitacją ruchową prowadzoną przez wykwalifikowanych instruktorów. Gimnastyka w wodzie umożliwia wykonywanie ćwiczeń w odciążeniu. Kąpiel silnie rozgrzewa i wpływa korzystnie na układ ruchu, krążenia i oddechowy.

Aquavibron jest nazywany masażem wibracyjnym. Jest to zabieg suchy wykonywany za pomocą specjalnego aparatu, przez który przepływa woda wytwarzająca drgania membrany w aplikatorze. Masaż małych i dużych grup mięśniowych oraz tkanki podskórnej usprawnia krążenie obwodowe. Zabieg szczególnie wskazany przy chorobach reumatycznych, rwie kulszowej i rekonwalescencji kręgosłupa.

Cieplice są jednym z niewielu uzdrowisk, gdzie wykonuje się balneologiczne zabiegi z zakresu okulistyki – aerozole na oczy. Zabiegi wskazane przy przewlekłych zapaleniach spojówek, podrażnieniu gałki ocznej i tzw. zespole „suchego oka”.

 

Naturalne zasoby lecznicze

Na terenie kotliny występują wody termalne o temperaturze do 87°C (najgorętsze wody w Polsce), słabo zmineralizowane, fluorkowo- krzemowe. Cieplickie wody mają najwyższe wartości krzemionki w Polsce (do 100 mg/l). Biologiczna rola krzemu polega na jego udziale w procesie mineralizacji kości i utwardzeniu tkanki łącznej.

Spożywanie wody „Marysieńka” działa moczopędne, zapobiega krystalizacji kwasu moczowego i tworzeniu się kamieni w układzie moczowym, zwiększa mineralizację kości i działa antybakteryjnie.

 

Okolica

Jelenia Góra. Według legendy miasto królewskie założone w 1108 r. przez Bolesława Krzywoustego. Przy ul. Matejki 28 mieści się Muzeum Karkonoskie.

Zamek Chojnik (3 km). Nad Sobieszowem góruje wzniesiony na wysokiej granitowej skale (627 m n.p.m.) zamek książąt świdnickich. Budowla była wzniesiona w latach 1353–64 jako obiekt obronny. Zamek znajduje się na terenie enklawy Karkonoskiego Parku Narodowego, więc na górę trzeba wejść jednym z dwóch pieszych szlaków. Trudniejszy i krajobrazowo ciekawszy jest czerwony, prowadzący przez tzw. Zbójeckie Skały.

 

Mirosław Osip-Pokrywka