Badanie górnego odcinka przewodu pokarmowego, przeprowadzane przy użyciu endoskopu, przyrządu pozwalającego na zajrzenie do wnętrza badanego narządu. W przypadku badania żołądka przyrząd taki nazywamy gastroskopem. Nazwa badania pochodzi od greckich słów: gastro (żołądek) i skopeo, czyli patrzę, mówiąc inaczej – oglądanie żołądka.

 

Badanie to pozwala lekarzowi obejrzeć prawie w całości powierzchnię przełyku, żołądka, odźwiernika, dwunastnicy i brodawki Vatera (ujścia przewodów żółciowych i trzustkowych), pobrać wycinki tkanek do oceny mikroskopowej (np. test na obecność bakterii Helicobacter pylori), jak również obserwować zmiany zachodzące w badanych narządach.

Podczas gastroskopii można też tamować krwawienia z wrzodów, naczyń i nadżerek czy usunąć polip z żołądka. Gastroskop ma zastosowanie również w leczeniu żylaków przełyku.

 

Gastroskop

Endoskop to giętki, elastyczny przyrząd wyposażony w układ optyczny przenoszący obraz z wnętrza ciała. Przez usta pacjenta wprowadzana jest miękka, osłonięta specjalnym rodzajem sztucznego tworzywa, wiązka światłowodowa średnicy od 7 do 12 mm. Wzdłuż aparatu umieszczony jest kanał biopsyjny, przez który wsuwa się laserową sondę, a także narzędzia do pobierania wycinków. Nowocześniejsze endoskopy wyposażone są w sondę ultradźwiękową, która umożliwia ocenę błony wewnętrznej przewodu pokarmowego i wykonanie np. badania USG od strony żołądka.

 

Bez bólu

Gastroskopię, która trwa kilkanaście minut, wykonuje się w miejscowym znieczuleniu gardła, jest zatem całkowicie bezbolesna, choć – rzeczywiście – badanie bywa nieprzyjemne, zwłaszcza w momencie wprowadzania gastroskopu do przełyku: pacjent może odczuwać duszność, odruch wymiotny czy „odbijanie” – można sobie pomóc regularnie, równo oddychając. Właściwy rytm oddechu sprawia, że badanie jest łatwiejsze do zniesienia dla chorego. Pacjent podczas badania kładzie się na lewym boku, zębami zagryza plastikowy ustnik, przez który wprowadzany jest gastroskop.

 

Przed i po badaniu

Przed gastroskopią pacjent musi być na czczo (ostatni posiłek można spożyć poprzedniego dnia wieczorem i w dniu badania nic nie jeść i nic nie pić).

Bezpośrednio przed badaniem chorzy z protezami zębowymi powinni je wyjąć z ust, wskazane jest także zdjęcie okularów.

Po gastroskopii pacjent przez godzinę nie powinien jeść i pić, ponieważ ma znieczulone gardło i może się zakrztusić.

 

Nie dla wszystkich

Przeciwwskazaniem do badania endoskopowego są ciężkie choroby serca, układu oddechowego i zaburzenia krzepnięcia. To ostatnie przede wszystkim w przypadkach, kiedy w badaniu ma być pobrany wycinek tkanki.

Nie ma natomiast żadnych przeciwwskazań do wykonywania tego badania u kobiet w ciąży.

Zdarza się, że podczas gastroskopii wydobywa się połknięte rozmaite – niemożliwe do strawienia przedmioty, np. gwoździe, żyletki czy pierścionki. Można również usunąć pozostałe po zabiegu operacyjnym żołądka nici chirurgiczne lub ość wbitą w ścianę przełyku.

 

*   *   *

 

Gastroenterologia to dziedzina medycyny, która zajmuje się leczeniem schorzeń układu pokarmowego: przełyku, żołądka, jelit oraz gruczołów trawiennych (czyli wątroby i trzustki) i dróg żółciowych.