Szkielet dorosłego człowieka składa się z 206 kości. U dzieci jest ich więcej w związku z istnieniem dużej liczby punktów kostnienia (od 270 u noworodka do 356 u 14-latka). Kości wcale nie są tak mocne i twarde, na jakie wyglądają. W rzeczywistości to żywa i delikatna tkanka.

 

Każda kość składa się z trzech podstawowych elementów:

  • szkieletu nieorganicznego, który stanowi około 70 proc. całej kości i który jest zbudowany ze związków wapnia i fosforu;
  • włókien kolagenowych, które stanowią prawie 30 proc. kości i które są zbudowane są z kolagenu, białka przypominającego warkocz, nadającego kościom elastyczność;
  • komórek kostnych, które stanowią 1–2 proc. całej kości.

Każda kość jest pokryta okostną. Przylegające do siebie powierzchnie kości w obrębie stawu chroni chrząstka stawowa. Trzon kości długich oraz powierzchniowe warstwy ich nasad i kości płaskich tworzy istota zbita, a nasady kości długich, a także wnętrze kości płaskich, różnokształtnych i krótkich – istota gąbczasta.

Reklama

 

Rodzaje kości

Biorąc pod uwagę kształt, kości można podzielić na długie (ramienna, promieniowa, łokciowa, udowa, strzałkowa, piszczelowa), krótkie (kości nadgarstka i kości stępu), płaskie (kość czaszki, kość mózgoczaszki, kość biodrowa, kość sklepienia, łopatka, mostek) i różnokształtne (rzepka, żuchwa, kości podniebienne, kręgi).

Ze względu na rozwój, budowę i czynności, wyróżniamy:

  • kości rurowate, powstające w wyniku kostnienia chrzęstnego. Mają one kształt rur zbudowanych z istoty zbitej i gąbczastej. Są wypełnione szpikiem.
  • kości gąbczaste, powstające w wyniku kostnienia chrzęstnego. Można je podzielić na długie i krótkie. Są miejscem przyczepu mięśni.
  • kości płaskie, powstające przez kostnienie chrzęstne lub łącznotkankowe. Są zbudowane z istoty gąbczastej lub zbitej.

 

Funkcje

Układ kostny jest rusztowaniem dla organizmu. Razem z przyczepionymi do niego mięśniami tworzy narząd ruchu. Stanowi też wsparcie dla mięśni (kości kończyn oraz obręczy barkowej i miedniczne). Kości pełnią także funkcję ochronną (klatka piersiowa ochrania płuca i serce, czaszka – mózg, a miednica – układ rozrodczy).

Kości są również swoistym „magazynem” jonów fosforanowych i wapniowych, potrzebnych do utrzymania wewnętrznej równowagi organizmu (homeostazy). W nich też znajduje się szpik kostny, odgrywający ważną rolę w procesie powstawania elementów składowych krwi.

 

Choroby układu kostnego

Kości są atakowane przez różne choroby: mogą zachorować na gruźlicę, dostać zawału czy nabawić się zapalenia. Ale najczęstsze schorzenia kości to: krzywica, osteomalacja, osteoporoza i wrodzona łamliwość kości.

Zmiany chorobowe kości mogą być następstwem:

  • zaburzeń przemiany materii
  • zaburzeń krążenia
  • chorób poszczególnych narządów
  • przebytych zakażeń lub uszkodzeń bakteryjnych i wirusowych
  • urazów mechanicznych.

 

Zależnie od wieku

Proces przebudowy tkanki kostnej trwa całe życie człowieka i odbywa się w wielu różnych miejscach układu szkieletowego. Masa tkanki kostnej zwiększa się stopniowo w ciągu pierwszych 20 lat, osiągając maksimum około 30.–35. roku życia. Przez następne 10–15 lat gęstość tkanki kostnej nie podlega już wielkim zmianom. Po 45. roku życia zaczynają przeważać procesy resorpcji (utraty).