Dzieci często chorują na zapalenia migdałków. Kiedyś usuwano je nagminnie, gdyż panowała opinia, że taki zabieg zmniejszy ryzyko częstych infekcji gardła. Lekarze zalecają operację jednak tylko wtedy, gdy nadmiernie rozrośnięte migdałki zagrażają zdrowiu. Są one bowiem potrzebne organizmowi i nie powinno się ich wycinać „na wszelki wypadek”.

 

Migdałki pełnią rolę filtra dla różnych drobnoustrojów, próbujących dostać się do ust wraz z powietrzem, pożywieniem i brudnymi zabawkami wkładanymi przez dzieci do buzi. Jeśli jednak inwazja drobnoustrojów jest duża i migdałki nie dają sobie z nimi rady, wtedy dochodzi do stanów zapalnych.

 

Zapalenie migdałków objawia się:

  • bólem gardła utrudniającym przełykanie pożywienia,
  • zaczerwienieniem i powiększeniem samych migdałków oraz powiększeniem węzłów chłonnych szyjnych i podżuchwowych,
  • bólem głowy,
  • gorączką,
  • niekiedy wymiotami.

Jeżeli dziecko jest chorowite i często zapada na zapalenie górnych dróg oddechowych lub zapalenie ucha, przerost migdałków staje się szybszy. Zbiera się w nich wydzielina ropna i tym samym stają się one wówczas źródłem infekcji. Należy je leczyć, gdyż grożą poważnymi komplikacjami, np. gorączką reumatyczną i ostrym zapaleniem kłębuszków nerkowych.

 

Na co chorują migdałki?

Angina – to najczęściej spotykana choroba, na jaką zapadają dzieci i młodzież. Wywołuje ją bakteria z grupy paciorkowców. Angina objawia się bólem gardła, głowy, wysoką temperaturą połączoną z dreszczami, ogólnym rozbiciem i powiększeniem węzłów chłonnych, a także – jak już wspominałam – samych migdałków. Pod kontrolą lekarza należy wówczas rozpocząć jak najszybciej kurację antybiotykową, bowiem angina, tak jak grypa, kąsa serce, nerki i stawy.

Inną chorobą jest ropień okołomigdałkowy – zwykle powstaje po jednej stronie gardła i towarzyszy mu narastający ból promieniujący do ucha. Chory ma trudności w połykaniu, skarży się na ślinotok i szczękościsk, a także utrudnioną mowę. Niezbędna jest szybka interwencja lekarza laryngologa, który nacina ropień i opróżnia go. Przynosi to natychmiastową ulgę.

Zdarzają się też przewlekłe ropne zapalenia migdałków podniebiennych. Wywołują je najczęściej paciorkowce i to one stanowią niebezpieczne ognisko zakażenia całego organizmu. Choroba rozwija się zazwyczaj, niemal równolegle, z ciężką anginą, powodując uczucie obecności ciała obcego w gardle i ból promieniujący do ucha. Towarzyszy jej gorączka i... nieprzyjemny zapach z ust.

Wreszcie przerost migdałków podniebnych – przypadłość następująca zwykle po częstych stanach zapalnych. Nadmiernie rozrośnięty migdał blokuje przepływ powietrza przez nos, spełniający funkcję filtru. To powoduje oddychanie wyłącznie ustami i sprzyja zakażeniom górnych dróg oddechowych oraz obniża utlenianie krwi. Ma to również wpływ na nieprawidłowy rozwój podniebienia, wadliwy zgryz, nosowe mówienie, chrapanie i drapanie w gardle. Dzieciom z przerośniętym trzecim migdałem grozi też niedosłuch, gdyż następuje ucisk na trąbkę słuchową. Konsekwencją tego są m.in. wirusowe zapalenia migdałków, mononukleoza i nawracające zapalenie ucha, nawet do 6–7 razy w roku.

Wszelkie powiększenia i inne zmiany migdałków powinny być wyjaśnione w trybie pilnym przede wszystkim we celu wykluczenia zmian nowotworowych.

 

Wskazania do operacji

Wskazania do operacji wyłuszczenia migdałków są dość ściśle określone. Z reguły usunięcie migdałka gardłowego odbywa się przy:

  • częstych infekcjach,
  • powtarzających się zapaleniach ucha środkowego, co może powodować zaburzenia słuchu,
  • dużej niedrożności nosa,
  • nawracającym zapaleniu zatok przynosowych.

Migdałków nie operuje się dzieciom poniżej trzeciego roku życia. Naraziłoby to je na utratę bariery ochronnej. Zabieg przeprowadza się więc u dzieci między 4. a 10. rokiem życia, w znieczuleniu ogólnym, tzn. w narkozie po zaintubowaniu dziecka za pomocą endoskopu. Sama operacja trwa kilka minut. Rana goi się około tygodnia, a dziecko pozostaje w szpitalu około dwóch dni.

W każdym przypadku decyzję o wyłuszczeniu migdałków podejmuje lekarz laryngolog.

 

Uwaga na alergię

Mamy coraz więcej małych alergików, którzy przy obniżonej odporności organizmu, mają większą skłonność do infekcji sprzyjającej powiększaniu się migdałków. W takich przypadkach koniecznie trzeba zwracać szczególną uwagę, by w pomieszczeniu dziecka alergika nie rozpylać żadnych środków chemicznych czy też intensywnych perfum. Wskazane jest przy tym zastąpienie pościeli z pierza włóknami syntetycznymi, najlepiej z mikrofazy, która przepuszcza powietrze oraz pot, ale zatrzymuje roztocza. Najistotniejsze jest jednak to, że można ją wyprać w pralce.

 

Małgorzata Gorski

 

* * *

 

Rodzaje migdałków

Wyróżniamy migdałki podniebienne – widać je zazwyczaj na bocznych stronach gardła za łukami podniebiennymi – oraz migdałek gardłowy, usytuowany na tylnej ścianie gardła w bezpośrednim sąsiedztwie nozdrzy tylnych; nie można go zobaczyć, ponieważ jest ukryty za fałdem podniebienia miękkiego. Wokół, nieopodal gardłowego ujścia trąbek słuchowych, są tzw. migdałki trąbkowe; zaś u nasady języka – migdałki językowe. Poza tym w gardle znajdują się liczne, mniejsze skupienia tkanki chłonnej.