FOSFOR

Około 80 proc. fosforu znajduje się w kościach, zębach, nieco mniej w mięśniach i mózgu, ale praktycznie jednak nie ma komórki w ludzkim organizmie, która nie zawierałaby tego pierwiastka. Prawidłowa dieta codzienna dostarcza go na szczęście wystarczającą ilość, stąd przypadki niedoboru fosforu zdarzają się sporadycznie. Aby był w pełni aktywny, wymaga obecności witaminy D oraz wapnia.

 

WAPŃ

W organizmie człowieka jest go około 1 kg. Wapń odpowiada za procesy krzepnięcia krwi oraz prawidłowe działanie układu nerwowego i mięśniowego – w tym za pracę serca. Prawie 99 proc. wapnia znajduje się w zębach i kościach. Jego niedobór prowadzi do rozmiękania kości, próchnicy zębów i krzywicy.

Niedobór tego pierwiastka można uzupełnić, wprowadzając do diety większe ilości mleka, serów, jaj. Znaczne ilości wapnia zawiera m.in. szpinak, buraki i rabarbar (ale tu uwaga: kwas szczawiowy zawarty w szczawiu, szpinaku i rabarbarze oraz kwas fitynowy w produktach zbożowych i strączkowych – utrudniają wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego, ułatwia je natomiast witamina D. Trzeba o tym pamiętać przy układaniu diety).

Dziennie organizm człowieka potrzebuje około jednego grama wapnia – co stanowi równowartość 1/2 litra mleka, lub 1/2 jaja czy 50 g sera.

Nadmiar wapnia w pożywieniu może powodować zaparcia i zwiększa ryzyko infekcji dróg moczowych.

Reklama

MAGNEZ

Jest go w ciele człowieka około 25 gramów. Wchodzi on w skład kości zębów i mięśni. Wpływa na przemiany węglowodanów, wapnia, fosforu, potasu i witaminy C, syntezę białek ustrojowych oraz na czynność układu nerwowego i mięśniowego. Jest antagonistą wapnia. Dorosły potrzebuje od 250 do 350 mg magnezu. Głównym jego źródłem w naszym pożywieniu są rośliny strączkowe, grubo mielone produkty zbożowe, warzywa zielone, podroby, orzechy, morele, figi, banany oraz kakao. Jego niedobór może powodować zaburzenia rytmu serca, migreny, zwiększa u kobiet dolegliwości związane z napięciem przedmiesiączkowym. Nadmiar magnezu natomiast wywołuje biegunkę.

POTAS I SÓD

Pierwiastki te zawiadują gospodarką wodną organizmu – sód zatrzymuje wodę, zaś potas zwiększa jej wydalanie – poza tym wpływają one na równowagę kwasowo-zasadową i utrzymują właściwe ciśnienie osmotyczne. Potas występuje powszechnie w większości produktów spożywczych, w roślinach strączkowych, orzechach, warzywach i owocach, zaś sód zwłaszcza w żółtym serze, drobiu, rybach, pieczywie i oczywiście w soli kuchennej. Dzienne zapotrzebowanie na sód wynosi około 10–15 g, przy dużym wysiłku do 20 g.

ŻELAZO

Niezbędne jest do budowy krwinek czerwonych – hemoglobina, barwnika mięśni – mioglobina, do wytwarzania niektórych enzymów, oraz do transportu tlenu w organizmie, jak też i oddychania komórkowego. Organizm gromadzi jego zapasy w wątrobie, nerkach, śledzionie i szpiku. Dzienne zapotrzebowanie to 15 mg żelaza. Dobrym jego źródłem są żółtka jaj, wątroba, mięso, płucka, cynadry oraz kaszanka, czarny salceson i czernina. Również ciemne pieczywo, grube kasze, nasiona roślin strączkowych, warzywa i owoce to cenne źródła tego pierwiastka. Witamina C ułatwia wchłanianie żelaza z przewodu pokarmowego, natomiast produkty mleczne (a konkretnie kazeina) utrudniają je.