Oznaczenie grupy krwi jest ważne w przypadkach transfuzji i leczenia niedokrwistości przetoczeniami krwi oraz przed każdym zabiegiem chirurgicznym. Wówczas konieczna jest bowiem zgodność krwi pomiędzy dawcą a biorcą pod względem grupy oraz częściowo pod względem Rh. Tylko w wyjątkowych sytuacjach możliwe jest odstępstwo od tej reguły.

 

W 1901 roku Karl Landsteiner zauważył, że podczas mieszania krwi różnych osób często następuje zlepianie się krwinek czerwonych, czyli ich aglutynacja. To odkrycie pozwoliło badaczowi ustalić grupy krwi.

 

Grupy krwi

Powierzchniowe białka krwinek czerwonych nazwano antygenami. U ludzi odkryto dwa różne antygeny – A i B. U jednej osoby może występować antygen A albo antygen B, lub jednocześnie oba antygeny A i B. Możliwy jest także ich całkowity brak – wówczas występuje tylko substancja macierzysta nazywana antygenem H. Na podstawie występowania lub braku antygenów we krwi ustalono jej główne grupy w układzie AB0: grupa A, grupa B, grupa AB i grupa 0.

Antygeny występujące u danej osoby o określonej grupie krwi wytwarzają przeciwciała skierowane przeciwko antygenom innych grup krwi.

Reklama

 

Czynnik Rh

Na krwinkach czerwonych oprócz substancji grupowych AB0, u 85 proc. ludzi występuje czynnik D. W takim przypadku mówi się, że osoby te mają Rh dodatnie (Rh+). U pozostałych 15 proc. czynnik ten nie występuje. Osoby te zalicza się do grupy z Rh ujemnym (Rh–).

 

Po co oznacza się grupę krwi?

Grupę krwi oznacza się przede wszystkim po to, by dobrać odpowiedniego dawcę krwi. Konieczna jest bowiem zgodność w zakresie grupy krwi pomiędzy dawcą a biorcą oraz częściowa zgodność Rh. Tylko w wyjątkowych sytuacjach możliwe jest odstępstwo od tej reguły. Grupę krwi oznacza się więc w przypadku transfuzji i leczenia niedokrwistości przetoczeniami krwi oraz przed każdym zabiegiem chirurgicznym.

Badanie wykonuje się także u zdrowych osób, by wpisać odpowiednią grupę do dokumentów medycznych, głównie u honorowych dawców krwi i u kobiet w ciąży.

 

Na czym polega oznaczenie grupy krwi?

Badanie polega na ocenie zachowania się badanych krwinek czerwonych w obecności surowicy wzorcowej – zawierającej określone przeciwciała – albo badanej surowicy w obecności krwinek wzorcowych – zawierających znane antygeny.

Podczas wykonywania oznaczenia obserwuje się, czy nałożona na szklaną płytkę kropla surowicy powoduje aglutynację kropli dodanych krwinek.

Rutynowe oznaczenie grupy krwi dotyczy układu grupowego AB0 i Rh.

 

Stała czy nie?

Grupa krwi jest niezmienna w ciągu życia, jedynie sporadycznie, po przeprowadzeniu allogenicznego przeszczepu szpiku (od rodzeństwa lub dawcy niespokrewnionego), może dojść (choć nie musi) do zmiany grupy krwi u biorcy przeszczepu.