Jesień życia w polskich realiach jest dla wielu osób, głównie z uwagi na niskie świadczenia, okresem skromnym finansowo, dlatego seniorom przysługują pewne uprawnienia i ulgi.

Dodatek mieszkaniowy

Jeżeli mamy trudności w utrzymaniu mieszkania, możemy ubiegać się o dodatek mieszkaniowy. Dodatek ten przysługuje, najogólniej mówiąc, gdy mamy tytuł prawny do zajmowanego lokalu (np. umowę najmu, akt własności, spółdzielcze prawo do lokalu, umowę użyczenia, dożywocia, użytkowania), a nawet gdy zajmujemy lokal bez tytułu prawnego, oczekując na przysługujący lokal zamienny albo socjalny.

Aby otrzymać dodatek, musimy spełnić dwa podstawowe kryteria: średniego miesięcznego dochodu na osobę w gospodarstwie domowym oraz powierzchni normatywnej mieszkania.

Dodatek otrzymamy, gdy nasz średni miesięczny dochód brutto (przed odliczeniem podatku) na osobę w okresie ostatnich trzech miesięcy przed złożeniem wniosku nie przekracza 175 proc. kwoty najniższej emerytury w gospodarstwie jednoosobowym (tj. obecnie 1181,42 zł) i 125 proc. tej kwoty w gospodarstwie wieloosobowym (tj. 843,87 zł). Jeżeli mamy wyższe dochody, ale kwota nadwyżki nie przekracza wysokości dodatku mieszkaniowego, otrzymamy dodatek pomniejszony o tę kwotę. Z kolei, powierzchnia użytkowa zajmowanego lokalu (powierzchnia normatywna) w przeliczeniu na liczbę członków gospodarstwa domowego nie może przekraczać 35 m2 – dla 1 osoby, 40 m2 – dla 2 osób, 45 m2 – dla 3 osób, 55 m2 – dla 4 osób, 65 m2 – dla 5 osób i 70 m2 – dla 6 osób. Jeżeli w mieszkaniu jest większa liczba mieszkańców, dla każdej kolejnej osoby zwiększa się powierzchnię o 5 m2. Zwiększenie limitu o 15 m2 przysługuje również, gdy w mieszkaniu zamieszkuje osoba niepełnosprawna poruszająca się na wózku lub wymagająca zamieszkiwania w oddzielnym pokoju. Przepisy dopuszczają nieznaczne przekroczenie wskazanych limitów, tj. nie więcej niż o 30%. Jeżeli w naszym lokalu udział powierzchni pokoi i kuchni w powierzchni użytkowej mieszkania nie przekracza 60 proc., to możemy przekroczyć limit nawet o 50 proc.

Wniosek o dodatek musimy złożyć w urzędzie gminy lub miasta albo najbliższym Ośrodku Pomocy Społecznej. Tam też uzyskamy formularz wniosku oraz wszelkie informacje na temat dodatku i wymaganych dokumentów. Wniosek musi zostać potwierdzony przez zarządcę domu, musimy też do niego dołączyć deklarację o dochodach, dokumenty potwierdzające wysokość tych dochodów oraz wysokość opłat ponoszonych za lokal. Przed przyznaniem dodatku przeprowadza się wywiad środowiskowy u wnioskodawcy. Dodatek mieszkaniowy przyznaje się jedynie na okres 6 miesięcy. Jest on wypłacany bezpośrednio zarządcy domu lub właścicielowi domu jednorodzinnego.

 

Dodatek i zasiłek pielęgnacyjny

Dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury, jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat, chyba że osoba ta przebywa na stałe w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym. Dodatek ten jest wypłacany przez ZUS na wniosek uprawnionego (w przypadku niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji) lub z urzędu (po 75. urodzinach). Obecnie wynosi 173,10 zł miesięcznie. Z kolei zasiłek pielęgnacyjny przysługuje sobie, która skończyła 75 lat w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia jej opieki i pomocy z uwagi na jej wiek. Pomimo osiągnięcia odpowiedniego wieku nie otrzyma zasiłku senior, który jest umieszczony w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo który jest uprawniony do dodatku pielęgnacyjnego. Zasiłek pielęgnacyjny wynosi obecnie 153 zł miesięcznie i jest wypłacany przez gminę na wniosek uprawnionego.

 

Ulgowe przejazdy

Każdy emeryt oraz jego małżonek, na którego pobierany jest zasiłek rodzinny, może dwa razy w roku skorzystać z przejazdu pociągiem z ulgą wznoszącą 37 proc. Może jednak podróżować jedynie w klasie 2 pociągów osobowych, pośpiesznych i ekspresowych (ale nie EuroCity i InterCity). Jeżeli ukończyliśmy 60 lat i często korzystamy z transportu kolejowego, warto wykupić w kasie PKP legitymację seniora. Uprawnia ona do nabywania biletów jednorazowych, abonamentowych i okresowych z ulgą 50-procentową na przejazdy w dowolnej klasie wszystkich kategorii pociągów. Legitymacja seniora ważna jest rok od daty wydania lub wskazanej przez nas i nie podlega zwrotowi. Legitymacja ta jest imienna i jest ważna łącznie z dokumentem tożsamości umożliwiającym stwierdzenie wieku. Seniorom przysługują też ulgowe przejazdy w autobusach komunikacji miejskiej. Są one jednak regulowane przepisami gminnymi i różnią się na terenach poszczególnych miejscowości. Najczęściej emeryci mogą korzystać z przejazdów z 50-procentową ulgą, a po ukończeniu 70 roku życia z przejazdów bezpłatnych. Trzeba pamiętać, aby mieć przy sobie dokumenty uprawniające do ulgi (odpowiednią legitymację, odcinek emerytury czy dowód tożsamości).

 

Paszport

Emeryci oraz ich małżonkowie pozostający na ich wyłącznym utrzymaniu oraz osoby przebywające w domach pomocy społecznej lub w zakładach opiekuńczych mają prawo do 50-procentowej ulgi w opłacie za wydanie paszportu. Obecnie zapłacą 70 zł. Z kolei osoby, które w dniu złożenia wniosku o wydanie paszportu mają ukończonych 70 lat są zwolnione z opłaty w ogóle.

 

Abonament radiowo-telewizyjny

Osoby, które ukończyły 75 lat, są zwolnione z opłaty abonamentowej za korzystanie z radia i telewizji. Aby uzyskać zwolnienie, musimy udać się z dowodem osobistym do urzędu pocztowego w miejscu zamieszkania. Opłaty nie musimy ponosić od następnego miesiąca po dokonaniu zgłoszenia.

 

Ulgowe muzea

Emerytom oraz wszystkim osobom powyżej 65. roku życia przysługują ulgowe bilety wstępu do muzeów państwowych na podstawie dokumentu potwierdzającego uprawnienie oraz dokumentu tożsamości.