Ból kręgosłupa, biodra czy kolana dokucza zazwyczaj ludziom starszym wieku. Stan ten uznawano za normalny proces starzenia się organizmu. Jednak zwyrodnienie stawów przytrafia się osobom coraz młodszym. Powodem są przeciążenia, wady postawy, siedzący tryb życia i nadwaga. Choroby zwyrodnieniowej nie da się zatrzymać, ale można opóźnić ten procesu i złagodzić dolegliwości bólowe. Co powoduje przedwczesne zużywanie się stawów i jak polepszyć komfort życia?

 

Najczęstszym schorzeniem stawów jest osteoartroza, czyli choroba zwyrodnieniowa. W Polsce dotyka ona około 4 milionów osób, zwłaszcza otyłych. Niemal połowa ludzi w wieku 50 lat ma zwyrodnieniowo zmienione stawy. Trzy razy częściej chorują kobiety niż mężczyźni. Wpływ na to ma gospodarka hormonalna, która w okresie przekwitania przebiega u pań bardziej burzliwie. W dużym stopniu tempo w jakim nasze stawy się zużywają zależy od trybu życia – brak ruchu lub jego nadmiar, przeciążenia treningowe, niezdrowa dieta, używki. Także lekceważenie pierwszych objawów nieświadomie doprowadza do nadmiernego zużycia i ścierania się chrząstki stawowej, a potem trudno jest ten proces zatrzymać.

Reklama

 

Jak działa staw?

Staw to ruchome połączenie, poprzez więzadła i mięśnie, dwóch lub więcej kości. Ich końce pokrywa gładka chrząstka stawowa, a całość zamyka torebka stawowa. Chrząstka jest zbudowana z grubego włókna kolagenowego i przyczepionych doń proteoglikanów zawierających siarczan glukozaminy i siarczan chondroityny. To ona wraz z mazią, która pełni funkcję smaru sprawia, że nasze ruchy są płynne, elastyczne i bezbolesne. Działa jak resor w samochodzie, amortyzując obciążenia towarzyszące poruszaniu się.

 

Dlaczego się zużywają?

Dzieje się tak dlatego, że stawy po prostu się zużywają. Proces chorobowy zawsze zaczyna się od chrząstki stawowej. Chrząstka stawowa jest tkanką hydroelastyczną. Zawiera proteoglikany (połączenia wielocukrów i białek), które mają bardzo dużą zdolność wiązania wody i zapewniają chrząstce elastyczność. Gdy nie jest ona odpowiednio nawilżona, wzrasta jej wrażliwość na wstrząsy i urazy. Uszkodzenie chrząstki stawowej powoduje przewlekły stan zapalny błony maziowej, odsłonięcie leżącej pod chrząstką kości, a czasem jej defekt. Na brzegach powierzchni stawu pojawiają się wyrośla – osteofity. Choroba dotyka najczęściej stawów najbardziej obciążonych – biodrowych, kolanowych i kręgosłupa. Często dotyczy również stawów ramiennych, łokciowych, międzypaliczkowych dalszych palców rąk i stawów skokowych.

 

Objawy zwyrodnienia

Dolegliwości bólowe to sygnał, że w stawach dzieje się coś niedobrego. Z początku ból jest łagodny, występujący podczas ruchu, ograniczający poranne wstawanie i malejący po rozchodzeniu. Gdy minie, poruszamy się normalnie, lecz wcale nie mamy powodów do zadowolenia. Jeżeli nie skorzystamy z porady lekarskiej, dalej może być już tylko gorzej. Choroba, choć powoli, ale postępuje. Gdy mamy trudności przy zginaniu nogi, problemem będzie założenie rajstop czy skarpet. Odginanie nogi do boku, aby wykonać tę czynność może świadczyć o zwężeniu szpary między stawami biodrowymi i ograniczeniu ich ruchomości. Kłopoty przy wchodzeniu i schodzeniu ze schodów oraz stąpaniu po nierównościach wskazują na zmiany w stawach kolanowych. Choroba dotyka również okolic stawów palców rąk, które są bolesne w dotyku i obrzęknięte, a nierzadko zauważa się na nich twarde guzki.

 

Co jest dobre dla chrząstki?

Chrząstka stawowa, od której proces zwyrodnieniowy się zaczyna, potrzebuje wspomagania, czyli odpowiedniego odżywienia. Wraz z pożywieniem powinniśmy dostarczyć jej ważnego składnika budulcowego kości, czyli wapnia. Aby ułatwić jego przyswajanie i pomóc załagodzić stany zapalne stawów spożywajmy produkty bogate w kwasy omega-3, witaminę B, D. Niezbędne też są warzywa i owoce ze względu na obfitość witaminy C, niezbędnej do produkcji kolagenu oraz bioflawonoidy, których źródłem są owoce (soki).

Gdy pożywienie zawiera zbyt mało substancji, których organizm potrzebuje, by spowolnić zmiany zwyrodnieniowe w chrząstce stawowej powinniśmy zadbać o jego suplementację. Uzupełnieniem diety są takie związki jak: glukozamina, chondroityna, kolagen typu II, kwas bosweliowy oraz witamina C. Są one składnikami wielu suplementów diety przeznaczonych do ochrony stawów.