Aby mieć mocne zdrowe kości i sprawny mózg należy zapewnić organizmowi odpowiednią podaż wapnia. Jego prawidłowy poziom zależy od hormonów – parathormonu i kalcytoniny. Jak rozpoznać objawy podwyższonego stężenia wapnia we krwi i co należy zrobić, by wyrównać jego poziom?

 

Prawidłowa norma stężenia wapnia we krwi wynosi od 2,2 do 2,75 mml/l. Każdy wynik przewyższający tę wartość wskazuje na hiperkalcemię.Za złą gospodarkę wapniem odpowiadają hormony – parathormon (PTH) wytwarzany przez przytarczyce i kalcytonina wydzielana przez komórki C tarczycy. Hormony te decydują o tym, ile wapnia nasz organizm jest w stanie wchłonąć z pożywienia, ile wydalić, a ile uwolnić z kości. Warto dodać, że 99% wapnia znajduje się w kościach, a 1% we krwi.

Reklama

 

Objawy nadmiaru wapnia

Stężenie wapnia w organizmie regulują zlokalizowane w szyi cztery gruczoły przytarczyc. Jeżeli choć jeden z nich nie działa prawidłowo, wapń jest wydalany z kości do krwiobiegu. Nieznaczne podwyższenie w surowicy krwi może nie dawać żadnych objawów. Z czasem jednak może powodować osteoporozę i pogarszać funkcjonowanie nerek. W cięższych postaciach hiperkalcemii mogą pojawić się zaburzenia przewodu pokarmowego, przyspieszenie akcji serca, zaburzenie orientacji, osłabienie i senność. Bardzo często tym objawom towarzyszą nudności i wymioty, utrata apetytu, silne pragnienie, częste oddawanie moczu, zaparcia, bóle mięśni i stawów, wrzody żołądka lub dwunastnicy oraz zapalenie trzustki. Może pojawić się także metaliczny smak w ustach.

Przewlekła hiperkalcemia może prowadzić do odkładania wapnia i fosforanów w narządach (nerkach, rogówce, błonie śluzowej żołądka, kościach, tkance łącznej pokrywającej stawy, jak również w ścianie naczyń.

 

Badania

Hiperkalcemia w 90% spowodowana jest nadczynnością przytarczyc i nowotworami. Aby potwierdzić przyczynę nadmiaru wapnia we krwi należy wykonać badanie stężenia wapnia zjonizowanego. Stężenie kreatyniny, chlorków, fosforanów pozwala ocenić funkcjonowania nerek.

Oznaczenie poziomu parathormonu PTH należy przeprowadzić:

  • przy objawach nadmiaru wapnia we krwi (pragnienie, nudności, zmęczenie, bóle w jamie brzusznej)
  • w przypadku objawów niedoboru wapnia we krwi (mrowienie palców, skurcze mięśni, bóle w jamie brzusznej)
  • jeżeli analiza krwi wykazała nieprawidłowe stężenie wapnia
  • w celu znalezienie przyczyny nadmiernej lub niedostatecznej ilości wapnia we krwi

Gdy istnieje możliwość nadmiaru egzogennego (zewnętrznego) lub endogennego (wewnętrznego) powinno się wykonać badanie na stężenie metabolitów witaminy D.

Aby ocenić resorpcję kości wykonujemy badanie poziomu stężenia fosfatazy zasadowej.

 

Leczenie

Leczenie jest zależne od przyczyny schorzenia, więc w szczególności opiera się na walce z chorobą podstawową. Ważne jest obfite nawadnianie organizmu – pozwalające zwiększyć wydalanie wapnia wraz z moczem. Zaleca się podawanie np. furosemidu wraz z 5 l soli fizjologicznej. Aby zmniejszyć resorpcję wapnia z kości stosuje się leki hamujące osteolizę kości, natomiast by zminimalizować wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego konieczne jest przyjmowanie glikokortykosteroidów.

W trakcie leczenia ważna jest kontrola parametrów nerkowych, w celu sprawdzenia ich wydolności. Jeśli nie są one wydolne, jedyną metodą leczenia jest dializoterapia.