Rak jelita grubego to jeden z bardziej podstępnych nowotworów, bo bardzo często przez wiele lat nie daje żadnych objawów. Rozwija się głównie w okrężnicy oraz odbytnicy i jest typowym przykładem nowotworu złośliwego. Wczesne rozpoznanie daje dużą szansę wyleczenia

 

Rak jelita grubego narasta powoli, tworząc polipy w świetle jelita, lub rozrasta się na zewnątrz w kierunku otaczających tkanek, tworząc owrzodzenie. Nowotwór może naciekać na okoliczne tkanki i niszczyć sąsiadujące narządy. Daje przerzuty drogą naczyń krwionośnych i chłonnych. Czasami komórki nowotworowe wszczepiają się w otrzewną (czyli w „worek” otaczający większość narządów jamy brzusznej, pełniący głównie funkcję ochronną).

Rak jelita grubego tworzy przerzuty głównie do wątroby, ale również do płuc i opłucnej, jajników, nadnerczy, mózgu i kości.

Reklama

 

Przyczyny

Do pojawienia się raka jelita grubego może się przyczynić:

  1. zła dieta – wysokotłuszczowa, bogata w produkty pochodzenia zwierzęcego, o dużej zawartości cholesterolu, a niskiej – błonnika i kwasów omega; uboga w warzywa i owoce,
  2. brak aktywności ruchowej,
  3. stosowanie używek (papierosów i alkoholu),
  4. nowotwory w rodzinie,
  5. wiek (55–65 lat),
  6. choroby, takie jak nieswoiste zapalenie jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna) czy polipowatość jelita.

 

Objawy

Objawy czasem pojawiają się bardzo późno. Są to:

  • zaparcia,
  • obecność krwi w stolcu,
  • zmiana rytmu wypróżnień,
  • zmiana kształtu stolca,
  • anemia, osłabienie sprawności, chudnięcie, zwiększona podatność na zmęczenie, gorączka,
  • bóle w dolnej części brzucha,
  • nudności i wymioty.

 

Diagnostyka

Standardowym badaniem w diagnostyce raka jelita grubego jest kolonoskopia z pobraniem wycinków do badania histopatologicznego. Wykonuje się również USG jamy brzusznej oraz tomografię komputerową w celu odnalezienia ewentualnych przerzutów.

 

Leczenie

Leczenie polega zwykle na wycięciu odcinka jelita grubego (czasami nawet połowy) wraz z krezką (jest to struktura, na której jelito jest zawieszone; przez krezkę przechodzą naczynia krwionośne żylne i tętnicze). W zależności od rodzaju przeprowadzonej operacji, tworzy się sztuczny odbyt – tak zwaną stomię.

W przypadku nieoperacyjnych guzów odbytnicy możliwe jest wcześniejsze zastosowanie radioterapii w celu zmniejszenia masy nowotworu, by stał się on możliwy do resekcji. Aby zahamować rozprzestrzenianie się guza, stosuje się także chemioterapię.

 

Profilaktyka

Badania przesiewowe (obejmujące kobiety i mężczyzn po 50. roku życia) to badanie kału na krew utajoną (co roku), fiberosigmoidoskopia (co 5 lat), kolonoskopia (co 10 lat). W przypadku osób ze zwiększonym ryzykiem zachorowania (na przykład po usunięciu polipów) co roku wykonuje się kolonoskopię.

 

Statystyki

Rak jelita grubego jest drugim pod względem liczby zachorowań nowotworem złośliwym w Europie – co roku diagnozuje się go u ponad 400 tys. Europejczyków (w tym u około 16 tys. Polaków). Ponad połowa z nich umiera z powodu zbyt późno postawionej diagnozy (tylko wczesne rozpoznanie daje dużą szansę wyleczenia).