Z prof. dr. hab. n. med. Stanisławem Zabielskim rozmawia Danuta A. Matukiewicz.

 

Grzybicę stóp i paznokci już od dawna zalicza się do chorób cywilizacyjnych. Najczęściej spotykaną infekcją jest grzybica stóp. Jej nosicielstwo wynosi od 30 do 70 proc. w populacji osób dorosłych. To następstwo używania nieprzewiewnego obuwia i skarpet z materiałów syntetycznych. Powstaje wówczas opatrunek okluzyjny, który stwarza doskonałe warunki dla rozwoju grzybów. Podobnie i równie często dochodzi do zakażenia płytek paznokciowych przez patogenne szczepy grzybów. Zdarza się to w 12–13 przypadkach na 1000 osób. Infekcja paznokci rzadko pojawia się przed okresem dojrzewania, a dotyka w podobnym stopniu tak kobiety, jak i mężczyzn.

 

– Czy grzybice są zaraźliwe?

– Bardzo. Sprzyja im temperatura ok. 37ºC, wilgoć i zwiększone stężenie dwutlenku węgla. Te czynniki przyspieszają proces kiełkowania zarodników grzybiczych, które przylegają do skóry.

Ważne jest wczesne wykrycie schorzenia i wczesne rozpoczęcie leczenia, gdyż na samym początku choroby infekcja zwiększa ryzyko zarażenia osób z najbliższego otoczenia i może być przyczyną grzybicy również w różnych innych niż stopy i paznokcie u nóg miejscach skóry. Podwyższone ryzyko zakażeniami grzybicą notuje się m.in. w środowisku pracowników PKP, wśród górników, rolników, stoczniowców, sportowców, żołnierzy, a także w środowiskach szkolnych, a nawet przedszkolnych.

Reklama

 

– Jakie są najczęstsze objawy grzybicy?

– Powiedzmy tu przede wszystkim o grzybicy paznokci, ponieważ jest ona stosunkowo późno dostrzegana. Charakteryzują ją zmiany zabarwienia i pogrubienie płytki paznokciowej oraz jej odstawanie od łożyska paznokcia. Pierwszym objawem chorobotwórczym jest zmiana zabarwienia paznokcia na biały, opalizujący kolor. Taka zmiana spowodowana jest drążeniem przez strzępkę grzyba kanalików powietrznych w keratynie paznokcia. W efekcie powstaje tzw. siatka Alkiewicza, dobrze widoczna, zwłaszcza gdy paznokieć oglądamy w powiększeniu. Dopiero później dochodzi do pogrubienia płytki, która traci elastyczność i w efekcie zaczyna odstawać od łożyska paznokcia.

 

– W jaki sposób można zarazić się grzybicą?

– Zakażenie najczęściej występuje pośrednio przez noszenie skarpet i obuwia osoby chorej, może też pochodzić z drewnianej wyściółki wykładanej w łaźniach i na basenach kąpielowych. Źródłem zakażenia może być zarówno chory człowiek lub zwierzę, jak i zakażone przedmioty. Zakażenie bowiem następuje przez kontakt bezpośredni lub za pośrednictwem przedmiotów używanych przez osoby chore (odzież, pościel, obuwie). Warto tu dodać, że grzybicy sprzyja osłabienie organizmu, załamanie odporności, leczenie antybiotykami, zburzenia ukrwienia, a także uszkodzenia mechaniczne skóry.

 

– Na czym polega leczenie grzybicy?

– Na podstawie samego obrazu choroby trudno jest określić rodzaj grzyba odpowiedzialnego za rozwój schorzenia. Rozstrzyga o tym badanie laboratoryjne, polegające na analizie elementów morfologicznych grzybni w powiększeniu mikroskopowym oraz na hodowli grzybów na specjalnych podłożach.

Leczenie może przebiegać ambulatoryjnie lub chirurgicznie. Ambulatoryjnie wówczas, jeśli nie doszło do wystąpienia zakażeń wtórnych, czyli zapalenia skóry i tkanki podskórnej. Postępowanie chirurgiczne natomiast polega na zdjęciu płytek paznokciowych w celu usunięcia zakażonej kreatyny. W tym celu używa się też maści o działaniu keratolitycznym.

 

– Czy po wyleczeniu może dojść do wznowy choroby i jak temu zapobiegać?

– Tak. Do wznowy może dojść, jeśli pacjent nie przestrzega zasad profilaktyki. Po każdej kąpieli należy dokładnie wytrzeć stopy głównie w przestrzeniach międzypalcowych, ponieważ wilgotny naskórek staje się bardziej miękki, a wówczas zarodniki grzybów mogą łatwiej wniknąć w głąb skóry. Istotnym elementem uchronienia się przed nawrotem jest pozbycie się starego obuwia, które jest rezerwuarem zarodników grzybiczych. Poza tym należy profilaktycznie stosować środki do pielęgnacji stóp przeciwpotne, przeciwgrzybicze i bakteriobójcze. Wskazane są także kąpiele stóp w wodzie z dodatkiem soli lub ziół.

 

– Dziękuję za rozmowę.