Czyraki – sposoby leczenia

Czyraki są bolesne, szpecące i często lubią powracać.

Czyrak jest najboleśniejszy, gdy umiejscowi się w małżowinie usznej czy w nosie, najniebezpieczniejszy nad górną wargą, na policzku i czole, ponieważ bakterie z tych miejsc mogą dość łatwo przedostać się do układu krwionośnego, a następnie do mózgu.

Typowy czyrak to bardzo bolesny guzek o zapalnej podstawie. Może być wielkości ziarnka grochu albo większy. Początkowo guzek jest zaczerwieniony, potem przekształca się w napiętą krostę, z której wykształca się ropny czop, zawierający martwiczo zmienione tkanki i ropnokrwistą wydzielinę. Występuje najczęściej na owłosionej skórze, w okolicach narażonych na tarcie i ucisk, czyli na twarzy, szyi, klatce piersiowej, karku, pachach i pośladkach. Częściej zdarza się u mężczyzn niż u kobiet.

Ropnie tworzące skupiska są nazywane karbunkułem lub czyrakiem mnogim. Takie liczne wysiewy w różnych częściach ciała są spowodowane nieprzestrzeganiem higieny i przemieszczeniem się bakterii z pierwotnego ogniska, np. poprzez ręcznik czy przybory toaletowe.

Charakterystyczne objawy

Chorobę rozpoczyna zaczerwieniony twardy wykwit skórny w otoczeniu mieszka włosowego. Stwardnienie to przekształca się w guzowaty naciek z czopem ropnym na szczycie. W miarę zbierania się ropy i powiększania czyraka nasila się ból i wzrasta wrażliwość na dotyk. Po 4–5 dniach na szczycie tego guzka pojawia się krosta przebita włosem, pod którą wytwarza się martwica. Zazwyczaj w ciągu 2 tygodni w środku guzka tworzy się biała lub żółta główka, która – jeśli nie dojdzie do powikłań – samoistnie pęka, powodując opróżnienie z ropy i tkanki martwiczej, po czym następuje faza gojenia się.

Domowe sposoby

Czyrak jest bolesny i dwutygodniowe oczekiwanie na jego pęknięcie to dla niektórych osób prawdziwa udręka. Bardzo dobrym i wypróbowanym sposobem są okłady ze zgniecionych liści kapusty. 2–3 liście kapusty należy zmiażdżyć np. wałkiem do ciasta i przykładać na czyraka.

Skutecznie działa też maść cebulowa. Dużą cebulę obrać, utrzeć na tarce i dodać do niej 1 łyżkę miodu, 1 łyżeczkę mąki pszennej, pół tubki Tormentiolu (maść) i wyrobić z tego gęstą papkę, którą należy przykładać na czyraki.

Czyraki, ropnie i wrzody można leczyć również maścią z mleka i mydła, którą przyrządza się z połowy szklanki przegotowanego gorącego mleka i z łyżeczki startego szarego mydła. Gotować stale mieszając, aż do uzyskania konsystencji kisielu. Można zastosować również ciepły kompres z roztworem soli kuchennej. Wystarczy rozpuścić dwie łyżeczki soli w szklance ciepłej wody. W aptece dostępna jest bez recepty maść ichtiolowa, która spowoduje szybsze pęknięcie czyraka i ma działanie wysuszające.

Uwaga: Nie wolno wyciskać czyraków, ponieważ grozi to rozsiewem bakterii do krwi.

Antybiotykoterapia

Czyrak wywoływany jest przez gronkowce lub paciorkowce. Najczęściej pojawia się na skutek osłabienia czy zachwiania odporności ogólnej spowodowanej np. przeziębieniem, grypą czy zatruciem pokarmowym bądź w następstwie uszkodzenia naskórka (choćby w trakcie golenia pod pachami lub w okolicach wzgórka łonowego).

Jeżeli domowe sposoby zawodzą, czyrak staje się coraz bardziej zaczerwieniony i dokuczliwy, a jednocześnie towarzyszy mu gorączka, dreszcze, złe samopoczucie lub od krosty pod skórą biegnie czerwona linia – to znak, że infekcja się rozszerza i należy zdecydowanie udać się do lekarza. Najczęściej w takich wypadkach zaleca on stosowanie doustnie antybiotyków, niekiedy bywa konieczne chirurgiczne nacięcie i drenaż ropy. Miejscowo stosuje się maści z antybiotyku i sterylny opatrunek. Leczenie prowadzi się w warunkach ambulatoryjnych. W przypadku powikłań podaje się antybiotyki dożylnie.

Gromadne czyraki, którym towarzyszą powiększone węzły chłonne i wzrost temperatury, mogą być objawem posocznicy i bezwzględnie wymagają leczenia szpitalnego.

Leczenie dietą

Czyraczność często towarzyszy cukrzycy, chorobom nerek i wątroby, chorobie nowotworowej, złej przemianie materii (otyłości) i ogólnemu osłabieniu organizmu. Dietetycy czasami nakazują wyeliminowanie z jadłospisu cukru, pokarmów uczulających i takich, które mogą działać supresyjnie na układ odpornościowy. Badania wykazały, iż u ludzi z czyrakami najczęściej występują niedobory cynku, co objawia się tzw. kwitnieniem paznokci i powstawaniem na nich plamek. Pomocne bywa przyjmowanie witaminy A, C, E i beta-karotenu.

Barbara Szymańska