Inowrocław – tytularna stolica Kujaw Zachodnich leży na Szlaku Piastowskim, na Równinie Inowrocławskiej w pobliżu szlaków wodnych. Miasto skutecznie realizuje dwie na pozór sprzeczne funkcje: kurortu uzdrowiskowego i ośrodka przemysłowego.
Pierwsze udokumentowane wzmianki o „mieście soli” pochodzą z 1185 r. Łacińska transkrypcja „Novus Wladislaw” wskazuje, że założycielem miasta mógł być książę Władysław Herman.
Szczególną rangę miastu nadawała znajdująca się w pobliżu warzelnia soli, tędy również wiódł szlak bursztynowy z południa Europy nad Zatokę Gdańską (Pomorze Gdańskie). Do 1327 r. Inowrocław pozostawał stolicą odrębnego księstwa, a później aż do rozbiorów stanowił siedzibę wojewody i starosty grodowego. W I połowie XIX w. odkryto w Inowrocławiu bogate złoża soli kamiennej, czego następstwem był szybki rozwój miasta i wzrost jego znaczenia gospodarczego.
Za datę powstania uzdrowiska Inowrocław przyjmuje się rok 1875, w którym doktor prawa Zygmunt Wilkoński założył spółkę „Solanki Inowrocławskie”. Firma zakupiła tereny i wybudowała pierwsze łazienki solankowe dla dorosłych, a następnie dla dzieci. Mimo że uzdrowisko zmieniało kilkakrotnie właściciela, rozwój trwał nadal: budowano dalsze obiekty, m.in. Zakład Borowinowy, Zakład Przyrodoleczniczy (tzw. wziewalnię), pijalnię wód i muszlę koncertową. Równolegle w dzielnicy powstawała zabudowa willowa i pensjonatowa, w tym okresie zbudowano wiele z istniejących do dziś obiektów na ulicach Solankowej, Daszyńskiego i Wilkońskiego.
Obecna część uzdrowiskowa zajmuje zachodnią część miasta – oddzieloną od terenów części miejskiej dzielnicą willową. Praktycznie jest to jeden wielki park o powierzchni 55 ha. Zawdzięcza on swe powstanie Lucjanowi Grabskiemu (1842–1900), działaczowi społeczno-gospodarczemu, z którego inicjatywy i według jego planu założono ogród francuski o układzie geometrycznym. Ogród w znacznym stopniu zachował się do dziś.
U wejścia do Parku Zdrojowego znajduje się zegar słoneczny z rzeźbą pawia, główną oś stanowi aleja wjazdowa biegnąca ze wschodu na zachód. Spacerując po tym przepięknym terenie zielonym, odnajdziemy kilka zabytkowych obiektów uzdrowiskowych, m.in.: eklektyczny budynek – Zakład Przyrodoleczniczy nr 1 (1876 r.), Zakład Przyrodoleczniczy nr 2 (1925 r.) i Zakład Przyrodoleczniczy nr 3 (1929 r.).
W najstarszej części zdroju usytuowana jest fontanna, pomnik Zygmunta Wilkońskiego (założyciela uzdrowiska) oraz muszla koncertowa. Opodal staw, przez który przerzucono drewniany mostek prowadzący do zachodniej części parku. W tym rejonie zlokalizowano najnowszą budowlę – tężnię solankową (2001 r.). Wspaniała konstrukcja w kształcie dwóch połączonych ze sobą wieloboków jest wysoka na 9 m. Na całej długości tężni (300 m) znajduje się taras widokowy, z którego można podziwiać panoramę zachodniej części miasta i Parku Solankowego. W ostatnim roku wykonano gruntowną rewitalizację parku i otwarto przepiękne „Ogrody Papieskie”.
Od 2005 r. tradycją jest, że najznakomitsi goście Inowrocławia na pamiątkę swojego pobytu sadzą w Solankach dęby, w ten sposób powstała Honorowa Aleja Dębów, swoje drzewa mają już m.in.: mistrzyni olimpijska Irena Szewińska, kompozytor Krzysztof Penderecki i aktor Bogusław Linda.
W parku upamiętniono również jednego ze słynnych kuracjuszy – gen. Władysława Sikorskiego, którego postać na stałe już zostanie w Inowrocławiu, na ławeczce pod wielkim platanem.
Najstarszym zabytkiem miejskiej części Inowrocławia jest romański kościół (koniec XII w.). W 1834 r. świątynia spłonęła i przez wiele lat nie pełniła funkcji religijnych, dlatego mieszkańcy nazwali ją Ruiną. Odbudowana została w latach 1900–1901. Wewnątrz na uwagę zasługuje gotycka rzeźba z drewna lipowego Matki Boskiej z Dzieciątkiem, zwana Uśmiechniętą Madonną (ok. 1370–80 r.). Zwiedzając świątynię, warto zwrócić uwagę na znajdujące się na zewnętrznych ścianach ryty i płaskorzeźby, które są przedmiotem lokalnych legend.
Drugim sakralnym zabytkiem miasta jest późnogotycka fara św. Mikołaja. Jest to trzynawowa świątynia, wielokrotnie przebudowywana. Wnętrze barokowe i rokokowe z zabytkami sztuki sakralnej, m.in.: XVII-wieczny ołtarz św. Krzyża, w którym znajduje się gotycka rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego i św. Antoniego, a także XVIII-wieczne epitafium rodziny Zboża Radojewskich (przykład sztuki sarmackiej).
Ciekawe przykłady budownictwa mieszczańskiego z przełomu XIX i XX w. znajdziemy na ul. Solankowej, m.in.: nawiązujący do romantycznego neogotyku dom kupca Juliana Dreusa, neorenesansowa willa Kazimierza Przyłuskiego, pałac mieszczański w stylu włoskiego neorenesansu, czy inspirowany polskim duchem pensjonat Biały Dworek.
Profil leczniczy:
• Choroby układu krążenia
• Choroby układu ruchu: reumatyczne i ortopedyczno-urazowe
• Choroby układu pokarmowego
• Choroby układu oddechowego
Zabiegi sanatoryjne:
• HYDROTERAPEUTYCZNE (kąpiele: solankowe, kwasowęglowe, perełkowe i aromatyczne; masaże: podwodne, perełkowe, wirowe i hydromasaż, bicze szkockie).
• BOROWINOWE (zawijania pełne i częściowe, galwanoborowina).
• ELEKTROLECZNICZE (jonoforeza, interdyn, diadynamik, galwanizacja, terapuls).
• ŚWIATŁOLECZNICZE (laser, lampy sollux, bio-V, kwarcówka).
• MAGNETOTERAPIA (magnetotron).
• FONOTERAPIA (ultradźwięki).
• INHALACJE (pneumatyczne i ultradźwiękowe).
• KRIOTERAPIA (jedno- i wielopunktowa).
• KINEZYTERAPIA (gimnastyka: indywidualna, zbiorowa i kardiologiczna, nordic walking).
• MECHANOTERAPIA (masaż suchy klasyczny i segmentarny, terapia manualna, aquavibron).
Wybrane zabiegi na bazie naturalnych zasobów
Do zabiegów w uzdrowisku wykorzystuje się złoża naturalnej solanki i borowiny.
1. Do kąpieli solankowych używa się wód chlorkowo-sodowych o słabym stężeniu (0,5–1 proc.) i silnym stężeniu (2–3 proc.) chloru i sodu. Zawierają one także związki siarki, magnezu, wapnia, potasu, bromu oraz dwutlenek węgla i siarkowodór. Kąpiel trwa ok. 15 minut. Efektem jest rozluźnienie mięśni, rozszerzenie naczyń obwodowych i obniżenie ciśnienia krwi.
2. Solanki są wykorzystywane również w inowrocławskiej tężni. W tym wypadku solanka jest pompowana na najwyższy poziom i korytkami rozprowadzana po całej konstrukcji. Po czym swobodnie spływa w dół po gałązkach tarniny, ulegając przy tym odparowaniu. Wokół tężni powstaje aerozol, który służy profilaktyce i wspomaga leczenie schorzeń górnych dróg oddechowych, chorób tarczycy, schorzeń alergicznych skóry oraz obniża poziom ciśnienia tętniczego.
3. Zabiegi borowinowe polegają na nałożeniu borowiny o temp. 40–43°C na osuszone ciało. Leczniczy mechanizm działania borowiny polega na oddziaływaniu cieplnym i mechanicznym powstałym w wyniku ucisku masy borowinowej na skórę oraz wpływie zawartych w niej związków chemicznych. Okłady borowinowe szczególnie przydatne są w leczeniu stanów zapalnych stawów i tkanek miękkich.
W okolicy
Kruszwica (14 km). Legendarny średniowieczny gród plemienia mieszkającego wokół Gopła, włączony w IX w. do państwa Polan. Najcenniejszym zabytkiem miasta jest romańska kolegiata św. św. Piotra i Pawła (XII w.) – kamienny kościół trzynawowy, bazylikowy z absydami, wewnątrz dwie romańskie chrzcielnice (XI i XII w.) i rzeźby gotyckie (XV w.). Związana z legendą o królu Popielu Mysia Wieża jest pozostałością po zamku zniszczonym przez Szwedów, obok wieży przechodzi niebieski szlak turystyczny do Inowrocławia. Jezioro Gopło (25 km dł.) wchodzi w skład rezerwatu krajobrazowego Nadgoplańskiego Parku Tysiąclecia.
Mirek Osip-Pokrywka