Kardiologia jest działem medycyny wewnętrznej zajmującym się głównie sercem i jego chorobami, ale nie tylko. To nauka o całym układzie krążenia, a więc o tętnicach, żyłach i ciśnieniu. Jest, obok kardiochirurgii, jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin medycyny klinicznej. To dlatego że choroby układu sercowo-naczyniowego są obecnie najczęstszą przyczyną umieralności.
Współczesna kardiologia dzieli się na inwazyjną i nieinwazyjną. Ten podział wiąże się z rodzajem stosowanych technik diagnostycznych i leczniczych.
Kardiologia nieinwazyjna wykorzystuje te techniki, które dostarczają informacji o układzie sercowo-naczyniowym bez agresywnej ingerencji w organizm człowieka. Zalicza się do nich m.in. elektrokardiografię, echokardiografię, scyntygrafię i tomografię komputerową. Te badania mogą jednak nie ukazywać w pełni stanu chorego serca. Żeby go poznać, może być potrzebna bardziej szczegółowa diagnostyka.
I tym właśnie zajmuje się kardiologia inwazyjna. Opierając się na cewnikowaniu serca, pozwala dokładnie ocenić jego struktury oraz funkcje. Mając tę wiedzę, lekarz może wybrać najlepszą dla pacjenta metodę leczenia.
Kardiologa inwazyjna zawiera w sobie trzy działy: hemodynamikę (która zajmuje się oceną i leczeniem naczyń, diagnostyką i leczeniem wad wrodzonych i nabytych serca), elektrofizjologię (diagnostyka i terapia arytmii) i elektroterapię (wszczepianie rozruszników i kardiowerterów).
Rozwój tej dziedziny kardiologii umożliwia coraz mniej inwazyjne leczenie coraz większej liczby schorzeń serca. Choroby, które jeszcze do niedawna mogli skutecznie leczyć tylko kardiochirurdzy, dziś są zaanektowane przez kardiologię interwencyjną (chociażby niektóre choroby zastawek, wady wrodzone serca, czy nawet zawał serca). Generalnie kardiologia interwencyjna zajmuje się leczeniem schorzeń serca, głównie naczyń wieńcowych, poprzez zastosowanie technik zabiegowych nie wymagających otwierania klatki piersiowej.
Promocją zdrowego stylu życia i zwalczaniem czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, głównie otyłości, nikotynizmu, nadciśnienia, zaburzeń lipidowych i cukrzycy zajmuje się profilaktyka kardiologiczna.
Kardiolodzy podkreślają, że ryzyku zaburzeń pracy serca i układu krążenia można skutecznie przeciwdziałać, przede wszystkim kładąc duży nacisk na zdrowy styl życia. Chodzi tu o wprowadzenie zdrowej diety, regularnego wysiłku fizycznego, pozbycie się, a przynajmniej ograniczenie liczby wypalanych papierosów, eliminację stresu. Ponadto należy kontrolować ciśnienie krwi.
Wszystkie te działy kardiologii są ściśle ze sobą powiązane, a techniki w nich stosowane często wspomagają się nawzajem. Chodzi o to, by można było właściwie rozpoznać każdą dolegliwość serca i układu krążenia oraz zastosować najbardziej odpowiednie leczenie, a w wypadku profilaktyki – uniknąć tej konieczności.
Istnieje jeszcze kardiologia dziecięca, oddzielona od kardiologii dorosłych. Zajmuje się leczeniem operacyjnym człowieka od pierwszych dni życia (okres noworodkowy, w tym dzieci przedwcześnie urodzone), niemowląt, dzieci małych i dużych, do 18. roku życia. Jest oddzielną dziedziną dlatego, że dziecko, szczególnie małe, różni się znacznie od osoby dorosłej, zwłaszcza chwiejnością równowagi wodno-elektrolitowej oraz regulacją temperatury ciała czy innych procesów metabolicznych. Poza tym chirurg dziecięcy spotyka się też z innymi chorobami właściwymi dla tego przedziału wiekowego, jak choćby wady wrodzone.
E.O.