Braki w uzębieniu są problemem, z którym zmaga się ogromna część naszego społeczeństwa. Utrata zębów to zjawisko nasilające się wraz z wiekiem, ale z wielu przyczyn może dotyczyć również osób młodych. Często stosowaną metodą uzupełnienia braków zębowych – zarówno częściowych, jak i całkowitych – jest wykonanie protez ruchomych. Niestety, pomimo ich szerokiego zastosowania, niewiele osób jest świadomych tego, jak właściwie je użytkować.

 

Po co proteza zębowa?

Protezy zębowe są stosowane w sytuacjach, gdy pacjent stracił co najmniej kilka zębów w łuku górnym lub dolnym. Przede wszystkim ich zadaniem jest odtworzenie prawidłowej czynności żucia i umożliwienie równomiernego rozdrabniania pokarmów. Protezy poprawiają również wygląd estetyczny twarzy oraz przywracają prawidłową wymowę.

Reklama

 

Jak przyzwyczaić się do protezy?

Ruchoma proteza zębowa dla lepszego utrzymania się w jamie ustnej powinna zajmować jak największą powierzchnię. Niestety, utrudnia to zaadoptowanie się do protezy. Polecaną metodą przyzwyczajenia się do nowej protezy jest częste przełykanie, na przykład picie wody małymi łykami. Z kolei w wypracowaniu prawidłowej wymowy bardzo pomocne jest czytanie na głos – im więcej, tym szybciej różnica przestaje być zauważalna. Warto pamiętać również, że po odebraniu nowej protezy należy udać się na wizytę kontrolną do stomatologa w celu jej dokładnego dopasowania. Często trzeba kilkakrotnie skorygować protezę, zanim jej użytkowanie stanie się komfortowe. Protezę należy założyć co najmniej 2 godziny przed wizytą, aby lekarz mógł precyzyjnie wybrać materiał w miejscach, które nadmiernie uciskają błonę śluzową.

 

Zdejmować protezę na noc!

Wbrew powszechnie panującej opinii, ruchome uzupełnienia protetyczne należy użytkować tylko w dzień, a na noc koniecznie zdejmować. Proteza ruchoma stale uciska i podrażnia błonę śluzową jamy ustnej. Użytkowanie protezy bez przerwy przyspiesza zanikanie kości wyrostka zębodołowego, co skutkuje pogorszeniem utrzymania protezy w przyszłości. Zdejmując protezę na noc, umożliwiamy błonie śluzowej odpoczynek i regenerację. Użytkowanie protez zębowych w nocy jest czynnikiem predysponującym do rozwoju grzybicy jamy ustnej. W trakcie snu przepływ śliny w jamie ustnej jest zmniejszony, co w obecności protezy stwarza korzystne warunki do rozwoju grzybów drożdżopodobnych z rodzaju Candida. Grzyby te w niewielkiej ilości naturalnie występują w jamie ustnej, ale w sprzyjających dla nich sytuacjach namnażają się w sposób niekontrolowany. Grzybica jamy ustnej może objawiać się pieczeniem, zaczerwienieniem i przerostem błony śluzowej oraz rzadziej występowaniem białego nalotu. Często jednak przebiega zupełnie bezobjawowo. Aby ją rozpoznać, należy pobrać wymaz z błony śluzowej i wykonać badanie mykologiczne. Zwykle leczenie miejscowe jest bardzo skuteczne, a dalsze prawidłowe postępowanie z protezą pozwala uniknąć tego problemu w przyszłości.

 

Najważniejsza jest higiena

Ruchome uzupełnienia protetyczne, tak samo jak zęby własne, wymagają regularnego i starannego oczyszczania. Na zębach sztucznych również odkłada się płytka nazębna (zwana w tym przypadku płytką protez) oraz kamień nazębny i osad. Aby temu zapobiec, należy co najmniej dwa razy dziennie – rano i wieczorem – dokładnie oczyścić protezę. Można stosować specjalne szczoteczki i pasty do protez, ale równie dobrze sprawdzą się szczoteczki i pasty przeznaczone do zębów. Nie należy jednak stosować past zawierających drobinki ścierne, które powodują powstawanie mikrouszkodzeń w protezie, ułatwiając dalsze gromadzenie płytki i osadów. Warto również przepłukać jamę ustną i protezę wodą po każdym posiłku, aby pozbyć się zalegających resztek pokarmowych. Osoby użytkujące protezy częściowe powinny pamiętać o dokładnym oczyszczaniu nie tylko protez, ale również zębów własnych, aby jak najdłużej zachować je w jamie ustnej.

Po wieczornym oczyszczeniu protezę należy przechowywać „na sucho” – najlepiej po umyciu pozostawić do wyschnięcia. Przechowywanie w wodzie sprzyja rozwojowi drobnoustrojów oraz powoduje niszczenie materiału, z którego wykonana jest proteza.

 

Protezy trzeba wymieniać

Ruchome uzupełnienia protetyczne nie są wieczne i z wielu względów należy je regularnie wymieniać. Kształt wyrostków zębodołowych zmienia się w biegiem czasu i proteza, która początkowo przylegała idealnie do podłoża, nie pasuje już tak dobrze. Zęby sztuczne szybko ulegają starciu, stając się znacznie krótsze. Powoduje to nieprawidłowe funkcjonowanie protez i może w przyszłości prowadzić do rozwoju zaburzeń w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego. Długotrwale użytkowane protezy stanowią także środowisko rozwoju grzybów i innych drobnoustrojów. Warto również wymieniać protezy ze względów estetycznych – po pewnym czasie akryl, z którego się je wykonuje, ulega trwałemu przebarwieniu w wyniku ekspozycji na barwniki zawarte w diecie. Optymalnym czasem użytkowania jest około 5 lat – po tym czasie zaleca się wizytę u stomatologa, który pomoże ocenić, czy proteza nadal spełnia swoje zadanie.

 

Dominika Cichońska
lekarz dentysta

Żyj Długo