Rak przełyku to nowotwór złośliwy, który w zaawansowanej postaci daje przerzuty do węzłów chłonnych, wątroby, płuc, kości i mózgu. Ze statystyk wynika, że każdego roku na tę groźną chorobę zapada w Polsce 6 na 100 osób – 5 mężczyzn i jedna kobieta. Najwięcej przypadków raka przełyku odnotowuje się w Azji. W Chinach, Japonii i Korei rozpoznaje się go aż u 50 osób na 100, w krajach europejskich – średnio u 5 na 100, a w USA – u 10 na 100. Wszędzie ofiarami choroby częściej padają mężczyźni niż kobiety.
Rozróżnia się dwa rodzaje raka przełyku: płaskonabłonkowy i gruczołowy. Pierwszy występuje częściej (90 proc. zachorowań). Drugi jest rzadszy, ale epidemiolodzy ostrzegają, że wzrasta liczba chorych na tę właśnie odmianę, podczas gdy występowanie raka płaskonabłonkowego utrzymuje się mniej więcej na stałym poziomie.
Rozróżnienie wynika z rodzaju nabłonka, w którym rozwinął się proces chorobowy. Rak płaskonabłonkowy tworzy się na śluzówce pokrywającej ściany przełyku. Rak gruczołowy bierze początek w nabłonku gruczołowym pokrywającym ściany żołądka od wewnątrz. Dolna część przełyku (tak zwany wpust) łączy się z żołądkiem. Choroba może spowodować przesunięcie nabłonka gruczołowego do przełyku.
Oba typy nowotworu różnie reagują na terapię. Rak płaskonabłonkowy jest wrażliwy na radio- i chemioterapię, a gruczołowy jej się nie poddaje i jedyną metodą leczenia pozostaje operacja.
Komu grozi?
Czynniki ryzyka rozwoju choroby to między innymi:
- obciążenia genetyczne
- palenie tytoniu (czynne lub bierne), nadużywanie wysokoprocentowego alkoholu,
- błędy dietetyczne – nadmiar soli, regularnie spożywanie bardzo gorących potraw, niedobory białka, witamin, mikro- i makroelementów
- przełyk Barretta
- blizny pooparzeniowe przełyku
- zanieczyszczenie środowiska
Objawy
Najczęstsze objawy raka przełyku to:
- utrudnienie przełykania (dysfagia) i ból przy przełykaniu
- uczucie obecności ciała obcego w przełyku
- uczucie zatrzymania kęsa pokarmowego
- zgaga, czyli pieczenie w nadbrzuszu
- chrypka (czasem też kaszel)
- cuchnący oddech, krwawienie z przewodu pokarmowego (czarne smoliste stolce)
- utrata apetytu
- spadek masy ciała
W początkowych stadiach rozwoju choroba w ogóle nie daje objawów lub są one niecharakterystyczne. W dodatku nasilają się powoli, co osłabia czujność pacjenta, który je ignoruje. W rezultacie często zgłasza się on do lekarza bardzo późno.
Rak przełyku ma cztery stopnie klinicznego zaawansowania:
- I stopień: nie ma przerzutów, a nowotwór nacieka tylko na błonę śluzową przełyku;
- II stopień: nowotwór nacieka na całą ścianę przełyku i może dawać przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych;
- III stopień: stwierdza się przerzuty do węzłów, a naciek wykracza poza błonę mięśniową przełyku;
- IV stopień: występują już odlegle przerzuty do różnych narządów.
Diagnostyka
Najważniejszym badaniem diagnostycznym pozwalającym na stwierdzenie raka przełyku jest badanie endoskopowe (wziernikowanie; ezofagoskopia, gastrofiberoskopia), biopsja i badanie histopatologiczne.
W celu oceny stopnia zaawansowania choroby przeprowadza się takie badania, jak na przykład USG jamy brzusznej i szyi, zdjęcie RTG klatki piersiowej i przełyku z kontrastem, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny klatki piersiowej i brzucha oraz wziernikowanie płuc (bronchoskopia).
Leczenie
Leczenie sprowadza się do jednej z trzech metod: operacji, chemioterapii i radioterapii. Wybór metody zależy od stopnia zaawansowania, rodzaju i położenia nowotworu.
Szanse wyleczenia zależą od stadium rozwoju choroby i szybkiego podjęcia terapii. W przypadku guzów ograniczonych do śluzówki przełyku i bez przerzutów szacuje się je na 70 proc.