Stewia to egzotyczna roślina o niezwykłym działaniu leczniczym, od wieków wykorzystywana przez Indian Guarani i Mato Grosso. Jest niskokaloryczna i nie podnosi poziomu cukru we krwi. Te atuty cenią sobie zwłaszcza osoby borykające się z nadwagą oraz chorujące na cukrzycę i fenyloketonurię. Zwłaszcza że stewia, produkt naturalny, nie wykazuje żadnych skutków ubocznych.
Stewia należy do krzewów z rodziny astrowatych. Pochodzi z tropikalnych rejonów Paragwaju, ale występuje także w Brazylii i Argentynie. Jest wiele odmian tej byliny, ale Stevia rebaudiana jest najsłodszą z nich. Swoją nazwę zawdzięcza paragwajskiemu chemikowi Ovidio Rebaudiemu, który jako pierwszy zwrócił uwagę na jej właściwości słodzące. Właśnie dlatego od wielu lat używa się stewii jako naturalnego zamiennika słodzika.
Skąd ten słodki smak?
Swą słodycz roślina zawdzięcza 8 glikozydom znajdującym się w jej liściach. Dwa z nich – stewiozyd i rebaudiozyd A – są najbardziej znaczące. Stewiozyd jest około 150–300 razy słodszy od sacharozy, a rebaudiozyd około 200–400 razy.
Badania wykazały, iż stewiozyd i rebaudiozyd A nie są ani toksyczne, ani szkodliwe dla organizmu człowieka. Dodatkowym ich atutem jest stabilność termiczna oraz brak podatności na fermentację. Jedna łyżeczka pokruszonych liści może osłodzić aż litr herbaty.
Składniki zawarte w stewii
Poza wymienionymi glikozydami stewiolowymi w liściach stewii zidentyfikowano ponadto białka, substancje tłuszczowe, olejki eteryczne, sterole, taniny, a także wiele cennych makro- i mikroelementów, takich jak cynk, chrom, fluor, fosfor, magnez, krzem, potas, sód, wapń i żelazo. W jej skład wchodzą również witaminy z grupy B, witamina C oraz beta-karoten.
Właściwości lecznicze i zdrowotne
Indianie Guarani i Mato Grosso nazywali stewię Kaa-Hee, co oznacza „miodowy liść”. Służyła im ona do słodzenia potraw oraz napojów, ale także jako lekarstwo, m.in. jako środek wzmacniający serce i regulujący ciśnienie krwi. Okłady ze sproszkowanych liści stewii stosowane były również do ujędrniania skóry i poprawiania jej kolorytu oraz do wygładzania zmarszczek.
Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna przedstawiła wyniki badań, z których wynika, iż regularne spożywanie nawet niewielkich ilości stewii stabilizuje poziom cukru we krwi oraz zmniejsza apetyt na potrawy tłuste i słodkie.
Regularne płukanie jamy ustnej naparem ze stewii zapobiega tworzeniu się osadu oraz kamienia na zębach. Stewia ma także właściwości przeciwbakteryjne oraz grzybobójcze. Doskonale się sprawdza w leczeniu trudno gojących się ran oraz oparzeń.
Mimo że badania naukowe potwierdziły, iż stewia nie jest toksyczna, a jej spożywanie nie ma żadnych skutków ubocznych, kobiety w ciąży i w okresie karmienia powinny zasięgnąć opinii lekarza przed jej zastosowaniem.
Regulacje EFSA
Glikozydy stewiolowe zostały dopuszczone przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) do stosowania w żywności na terenie Unii Europejskiej od grudnia 2011 roku (w postaci ekstraktu, saszetek bądź tabletek).