Tularemia to choroba zakaźna wywołana przez bakterię o nazwie Francisella tularensis (stąd nazwa schorzenia). W piśmiennictwie medycznym występuje także jako „gorączka zajęcza”. Pierwsze jej przypadki opisano w 1911 roku.
Początkowo bakteria ta atakowała dziko żyjące zwierzęta, zwłaszcza gryzonie, a także zające i króliki oraz kuropatwy, wróble i wrony. Potem przeniosła się na zwierzęta domowe (owce, bydło, świnie, psy, koty) i ptactwo (kury, przepiórki). Po pewnym czasie zaczęła jednak atakować również ludzi kontaktujących się z zakażonymi zwierzętami.
Epidemiologia
Tularemia jest chorobą rzadką. Nie przenosi się z człowieka na człowieka. Jest podatna na antybiotykoterapię. Naturalne ogniska tularemii rejestrowano w USA, Meksyku, Kanadzie, Jugosławii, Hiszpanii, Czechach, Słowacji, Skandynawii, Turcji, na terenach byłego Związku Radzieckiego, w Japonii i wielu krajach Azji.
W Polsce liczba zachorowań regularnie się zmniejsza:
- w latach 1949–1971 zanotowano 517 przypadków
- w latach 1972–1979 zanotowano 43 przypadki
- w latach 1980–1989 zanotowano 26 zachorowań
- w latach 1990–1999 zanotowano 7 zachorowań w Białostockiem
- w latach 2000–2009 zanotowano 21 przypadków
{jumi
Drogi zakażenia
U ludzi tularemia jest najczęściej rozpoznawana w środowiskach wiejskich, a także wśród myśliwych i pracowników masarni.
Wyróżnia się dwa typy choroby. Typ A tularemii występuje głównie w Ameryce Północnej, a typ B (o łagodniejszym przebiegu) – w Azji i Europie.
Do zakażenia dochodzi przez skórę i błony śluzowe dróg oddechowych oraz przewodu pokarmowego.
Tularemią można się zarazić poprzez bezpośredni kontakt z chorym zwierzęciem, jego odchodami bądź skórą, a także spożywając mięso chorego zwierzęcia czy – najczęściej latem – poprzez ukłucie zarażonych komarów i kleszczy.
Objawy i leczenie
Objawy tularemii pojawiają się najczęściej po kilku dniach od zakażenia, niekiedy jednak okres wylegania choroby trwa nawet do trzech tygodni.
W przypadku zakażenia przez kontakt skóry bądź śluzówek z materiałem zakaźnym w miejscu inwazji pojawia się grudka, ewoluująca w krostkę, która po pewnym czasie zmienia się w owrzodzenie.
Objawy ogólne przybierają postać uogólnionej infekcji z wysoką gorączką, bólami głowy, mięśni i gardła. Do tego dochodzi suchy kaszel oraz ból za mostkiem i duszności. Niekiedy pojawia się biegunka, nudności i wymioty. Potem, w konsekwencji rozwoju choroby, nasila się brak apetytu, który prowadzi do utraty wagi. Może się też pojawić odczyn węzłowy.
Sprawdzonymi środkami w leczeniu choroby są antybiotyki – streptomycyna, tetracyklina, gentamycyna.
Nie ma jeszcze skutecznej szczepionki przeciw tularemii. Przebywając na terenach, na których choroba ta występuje, należy po prostu unikać kontaktu z chorymi zwierzętami oraz ukłuć owadów.